Wat zijn ADHD-medicijnen?
ADHD-medicijnen worden gebruikt voor de behandeling van Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD). Het meest bekende medicijn voor ADHD is Ritalin™, dat vaak wordt voorgeschreven aan kinderen en jongeren. De werkzame stof in Ritalin™ is methylfenidaat, die ook voorkomt in andere medicijnen zoals Concerta™ , Equasym™ Medikinet™ [1]. Methylfenidaat staat op Lijst I van de Opiumwet.
Als methylfenidaat niet voldoende verbetering oplevert of vervelende bijwerkingen geeft, kunnen ook de medicijnen atomoxetine of (lis)dexamfetamine worden voorgeschreven [2,3]. Net als methylfenidaat staat dexamfetamine op Lijst I van de Opiumwet.
Medicijnen en de Opiumwet: ‘oneigenlijk gebruik’
De Opiumwet regelt hoe apothekers moeten omgaan met recepten voor medicijnen die onder de wet vallen, evenals de omgang met de medicijnen zelf. Hierdoor is het in Nederland mogelijk om te controleren of er sprake is van niet-medisch gebruik. Wanneer ADHD-medicijnen niet volgens de medische richtlijnen worden gebruikt, spreekt men van ‘oneigenlijk gebruik’. Oneigenlijk gebruik kan leiden tot bijwerkingen zoals slapeloosheid, nervositeit en hartkloppingen. De risico’s van langdurig oneigenlijk gebruik zijn nog onbekend [4].
Oneigenlijk gebruik komt met name voor onder studenten met als doel de concentratie en leerprestaties te verbeteren [5]. Het is echter niet bekend of ADHD-medicatie daadwerkelijk de concentratie en prestaties verhogen bij personen zonder ADHD, mogelijk is er sprake vaneen placebo-effect [6,7].
Aanvullende informatie
Bronnen
- 1.Zorginstituut-Nederland. Methylfenidaat. https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/preparaatteksten/m/methylfenidaat.
- 2.Zorginstituut-Nederland. Atomoxetine. https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/preparaatteksten/a/atomoxetine.
- 3.Zorginstituut-Nederland. Dexamfetamine [Internet]. Farmacotherapeutisch Kompas. Available from: https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/preparaatteksten/d/dexamfetamine
- 4.M. Van den Berk-Bulsink, M. Van Dalfsen-Slingerland, M. Van der Horst. Gezonde focus: terugdringen van oneigenlijk gebruik van ADHD-medicatie. 2022.
- 5.M. Van der Horst. Oneigenlijk gebruik van ADHD-medicatie: Feiten en cijfers over oneigenlijk gebruik van methylfenidaat en andere ADHD-medicatie . Trimbos-instituut; 2022.
- 6.Beyer C, Staunton C, Moodley K. The implications of Methylphenidate use by healthy medical students and doctors in South Africa. BMC Medical Ethics [Internet]. 2014 Mar 4;15(1):20. Available from: https://doi.org/10.1186/1472-6939-15-20
- 7.Roberts CA, Jones A, Sumnall H, Gage SH, Montgomery C. How effective are pharmaceuticals for cognitive enhancement in healthy adults? A series of meta-analyses of cognitive performance during acute administration of modafinil, methylphenidate and D-amphetamine. European Neuropsychopharmacology [Internet]. 2020 Sep 1;38:40–62. Available from: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0924977X20302145
Hoe te verwijzen
Nationale Drug Monitor, editie 2025. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.