NPS
HomeGebruik: jongeren en jongvolwassenen8.3.2 Veranderingen in NPS-gebruik onder scholieren regulier voortgezet onderwijs

8.3.2 Veranderingen in NPS-gebruik onder scholieren regulier voortgezet onderwijs

Is het NPS-gebruik onder scholieren veranderd?

In het kort: Het percentage scholieren van het regulier voortgezet onderwijs (15-16 jaar) dat ooit enige NPS heeft gebruikt was in 2019 op hetzelfde niveau als in 2015. Er zijn geen trendgegevens beschikbaar voor het gebruik van specifieke NPS onder scholieren.

Geen trendgegevens beschikbaar voor 3-MMC

In 2023 is het gebruik van 3-MMC voor het eerst uitgevraagd onder 12-16-jarige scholieren van het regulier voortgezet onderwijs. Daarom zijn er nog geen trendgegevens beschikbaar.

Gebruik van enige NPS is gelijk gebleven

Een Europese studie uit 2019 liet zien dat het gebruik van enige NPS ooit in het leven onder 15-16-jarige scholieren van het regulier voortgezet onderwijs in 2019 op een vergelijkbaar niveau was als in de vorige meting 2015 (2%). Ook het gebruik van enige NPS in het laatste jaar was in 2019 op hetzelfde niveau gebleven als in 2015 (1%). In dit onderzoek is de volgende definitie van NPS gebruikt: “Je kunt tegenwoordig soms ook ‘nieuwe middelen’ kopen die een zelfde soort effect hebben als wiet, hasj of ecstasy. Ze worden ook wel ‘nieuwe psychoactieve stoffen’, ‘legal highs’ of ‘research chemicals’ genoemd. Ze zijn er in verschillende soorten, zoals kruidenmengsels, drankjes, poeders, pillen of kristallen”.

In 2019 zijn de gegevens voor het eerst afgerond op 1 decimaal om met meer precisie uitspraken te kunnen doen. In 2015 werden de gegevens afgrond op hele getallen. De trendgegevens moeten daarom voorzichtig worden geïnterpreteerd.

Kerncijfers jongeren: Leefstijlmonitor

Cijfers over middelengebruik worden gerapporteerd op de website ScholierenMonitor. De cijfers zijn afkomstig uit het Peilstationsonderzoek dat elke vier jaar wordt herhaald. Daarnaast zijn voor een aantal kerngegevens cijfers gebruikt van het HBSC-onderzoek uit 2017 en 2021. Beide onderzoeken zijn onderdeel van de Leefstijlmonitor en leveren landelijk representatieve cijfers voor 12-16-jarige scholieren van het regulier voortgezet onderwijs (vmbo, havo, vwo). De HBSC-studie en het Peilstationsonderzoek wisselen elkaar om de twee jaar af. Sinds 2017 worden de onderzoeksmethoden en analyses van beide studies zo goed mogelijk op elkaar afgestemd, waardoor we de kerncijfers over de jaren heen goed met elkaar kunnen vergelijken. Deze kerncijfers worden daarnaast om de vier jaar aangevuld met verdiepende gegevens over middelengebruik die zijn uitgevraagd in het Peilstationsonderzoek. De meest recente cijfers komen uit het Peilstationsonderzoek uit 2023 ​[1]​.

In 2023 is het gebruik van 3-MMC voor het eerst uitgevraagd in het Peilstationsonderzoek, daarom zijn er nog geen trendgegevens beschikbaar.

Europese cijfers jongeren: ESPAD

ESPAD is een internationale studie naar middelengebruik bij 15-16-jarige scholieren in het regulier onderwijs. De dataverzameling in Nederland vindt tegelijkertijd plaats met het Peilstationsonderzoek scholieren. De meest recente cijfers van de ESPAD komen uit 2019 ​[2]​.

Hoe is de ESPAD uitgevoerd?

In elk land worden de gegevens verzameld met behulp van een standaardvragenlijst en volgens eenzelfde methode waardoor de resultaten van de deelnemende landen onderling goed vergelijkbaar zijn. Het onderzoek vindt sinds 1995 iedere vier jaar plaats. In​. Nederland neemt sinds 1999 deel aan ESPAD. De dataverzameling in Nederland vindt tegelijkertijd met het Peilstationsonderzoek scholieren plaats.

Methodewijziging 2019

In 2019 zijn de gegevens voor het eerst afgerond op 1 decimaal om met meer precisie uitspraken te kunnen doen. In de jaren daarvoor werden de gegevens afgrond op hele getallen. Trendgegevens moeten daarom voorzichtig worden geïnterpreteerd.

Aanvullende informatie

Bronnen

  1. 1.
    Rombouts M, Morren K, Van Dorsselaer S, Tuithof M, Monshouwer K. Peilstationsonderzoek Scholieren 2023. [Internet]. Trimbos-instituut; 2024. Available from: https://cijfers.trimbos.nl/scholierenmonitor/scholierenmonitor
  2. 2.
    Molinaro S, Vicente J, Benedetti E, Cerrai S, Colasante E, Arpa S, et al. ESPAD report 2019: Results from the European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs. Luxembourg: Publications Office of the European Union; 2020.

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2024. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.