Wat is lachgas?
Lachgas (distikstofmonoxide, N₂O, E942) is een kleurloos, niet-irriterend gas met een zoetige geur en smaak. Het wordt in ziekenhuizen gebruikt als narcosemiddel en in tandartspraktijken of ambulances als kortdurende pijnstiller. Lachgas remt pijnprikkels en heeft een kalmerend effect. Daarnaast wordt lachgas gebruikt in de voedingsindustrie, bijvoorbeeld in slagroomspuiten. Sinds de jaren negentig wordt lachgas ook als recreatief ‘roesmiddel’ gebruikt, waarbij het meestal uit een ballon wordt geïnhaleerd.
Het inademen van lachgas veroorzaakt een korte, intense roes. De effecten treden vrijwel direct op en geven gebruikers het gevoel van bijna-bewustzijnsverlies. Pijn wordt minder gevoeld en de spieren ontspannen. De effecten van lachgas kunnen echter uren na gebruik nog doorwerken [1].
Lachgas heeft risico’s, zoals ernstige neurologische problemen
Lachgas werd door gebruikers niet altijd als een drug beschouwd [3]. Tot ongeveer 2020 had het middel een relatief onschuldig imago, maar er is steeds meer kennis en bewustzijn over de risico’s [4].
In december 2019 publiceerde het Coördinatiepunt Assessment en Monitoring Nieuwe Drugs (CAM) een risicobeoordeling over lachgas, in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het rapport concludeert dat recreatief gebruik van lachgas gezondheidsrisico’s met zich mee kan brengen. Er is geen veilige gebruikslimiet: zelfs het inademen van één ballon kan al leiden tot tintelingen in handen en voeten, wat kan wijzen op schadelijkheid voor de hersenen of zenuwen (neurotoxiciteit) [2]. Bij overmatig gebruik kunnen ernstige neurologische problemen optreden [5,6].
Lachgas valt sinds 2023 onder de Opiumwet
Sinds 1 januari 2023 staat lachgas op lijst II van de Opiumwet (lees daarover meer op onze pagina over het lachgasverbod) [7]. Dit betekent dat het vanaf die datum verboden is om lachgas te importeren, exporteren, verkopen of bezitten. Het doel van dit verbod is om het aanbod te verminderen en het recreatief gebruik te beperken. Professioneel gebruik voor medische en technische doeleinden, evenals het gebruik in de voedingsindustrie, blijft echter toegestaan.
Aanvullende informatie
Bronnen
- 1.Van Goor M. Factsheet lachgas. Utrecht: Trimbos-instituut; 2020.
- 2.Coördinatiepunt Assessment en Monitoring nieuwe drugs. Risicobeoordeling lachgas. Bilthoven: RIVM; 2019.
- 3.Nabben T, Van der Pol P, Korf DJ. Roes met een luchtje. Amsterdam: Rozenberg Publishers; 2017.
- 4.Benschop A, Nabben T. Antenne Amsterdam 2021: Trends in gebruik van alcohol, tabak, cannabis en andere drugs. Amsterdam: Hogeschool van Amsterdam; 2022.
- 5.Dong X, Ba F, Wang R, Zheng D. Imaging appearance of myelopathy secondary to nitrous oxide abuse: a case report and review of the literature [Internet]. International Journal of Neuroscience. 2018. p. 1–10. Available from: https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/00207454.2018.1526801
- 6.Keddie S, Adams A, Kelso ARC, Turner B, Schmierer K, Gnanapavan S, et al. No laughing matter: subacute degeneration of the spinal cord due to nitrous oxide inhalation [Internet]. Vol. 265, Journal of Neurology. Springer Berlin Heidelberg; 2018. p. 1089–1095. Available from: https://doi.org/10.1007/s00415-018-8801-3
- 7.Stb. 2022-461. Besluit van 17 november 2022, houdende wijziging van het Opiumwetbesluit en lijst II, behorende bij de Opiumwet, in verband met plaatsing van distikstofmonoxide (lachgas) op deze lijst . Den Haag: Rijksoverheid; 2022.
Hoe te verwijzen
Nationale Drug Monitor, editie 2025. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.