9.6.2 Incidenten

In het kort: Volgens de Monitor Drugsincidenten (MDI) speelde GHB in 2022 een rol in 16% van de geregistreerde drugsincidenten. Dit percentage is opvallend hoog, gezien het beperkte gebruik van GHB in de algemene bevolking. Bij het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) is tussen 2020 en 2022 zowel het aantal telefonische meldingen als het aantal internet raadplegingen over vergiftigingen door GHB/GBL gestegen.

Snel naar:

Drugsgerelateerde incidenten

In 2022 werden in totaal 6.411 drugsincidenten geregistreerd ​[1]​. Het gebruik van GHB werd bij 1.033 (16%) van de incidenten gemeld. In 60% van deze gevallen was GHB de enige gebruikte drug, met of zonder alcohol (monogebruik). Het percentage van 16% is opvallend hoog, gezien het beperkte gebruik van GHB in de algemene bevolking. De mediane leeftijd van de GHB-patiënten was 34 jaar. Was er naast GHB ook een andere drug gebruikt, dan ging het voornamelijk om amfetamine (11%), ecstasy (10%) en cocaïne (10%).

• In 2022 werd 24% van de 1.033 geregistreerde incidenten met GHB als enige gebruikte drug (met of zonder alcohol) gemeld door ambulancediensten, 17% door SEH-MDI-ziekenhuizen, 21% door SEH-LIS-ziekenhuizen, 18% door forensisch artsen en 20% door EHBO’s.
• Ambulancediensten rukken vaak uit voor GHB-intoxicaties. In 2022 was 22% van alle drugsritten gerelateerd aan GHB (waarvan 71% als enige drug, met of zonder alcohol). Hoewel ambulancediensten nog steeds een relatief groot aantal GHB-incidenten zien, daalt dit aandeel wel ten opzichte van voorgaande jaren. In 2018-2021 vormden GHB-intoxicaties het grootste aandeel van alle drugsincidenten bij ambulancediensten. Sinds 2022 is dit voor het eerst niet meer zo. Ook bij ziekenhuizen is de druk op de zorg door GHB-gebruik hoog: in MDI-ziekenhuizen had 21% van de voor drugsintoxicaties behandelde patiënten GHB gebruikt (waarvan 55% als enige drug, met of zonder alcohol), in LIS-ziekenhuizen 18% (waarvan 63% als enige drug, met of zonder alcohol). EHBO-diensten zien relatief de minste GHB-intoxicaties: hier heeft 11% van de patiënten GHB gebruikt (51% monogebruik).
• Incidenten die worden geregistreerd bij de MDI worden ingedeeld naar de mate van intoxicatie (licht, matig, of ernstig). In het LIS wordt de mate van intoxicatie niet bijgehouden. De mate van intoxicatie bij GHB-incidenten is, vooral bij patiënten die worden gezien op SEH’s en bij ambulancediensten, zeer hoog. In 2022 was bij de SEH’s 91% van de patiënten met een GHB-intoxicatie (als enige drug) ernstig onder invloed, bij de ambulancediensten was dit 67%. Dit aandeel is al jaren stabiel hoog.
• Patiënten raken vaak bewusteloos na het gebruik van GHB (‘out gaan’). In 2022 raakte 62% van de patiënten die GHB (als enige drug, met of zonder alcohol) hadden gebruikt (sub)comateus. Deze bewustzijnsdaling kan soms uren duren. Vaak worden hulpverleners na het ontwaken geconfronteerd met geagiteerde of agressieve patiënten. In 2022 betrof dit een op de zes (sub)comateuze GHB-patiënten; meer dan de helft van deze agressieve patiënten kreeg een rustgevend middel toegediend.

Verkeersongevallen

In 2022 heeft VeiligheidNL onderzoek gedaan naar middelengebruik (alcohol, drugs en rijgevaarlijke medicijnen) onder verkeersslachtoffers in de periode 2012-2021. Er zijn gegevens verzameld bij de SEH’s van 14 LIS-ziekenhuizen ​[2]​. De hieronder genoemde cijfers zijn een ondergrens van het werkelijke aantal verkeerslachtoffers dat GHB heeft gebruikt, omdat er op de SEH-afdeling niet altijd wordt gevraagd naar middelen- of medicijngebruik voorafgaand aan een ongeval. Sommige percentages zijn gebaseerd op kleine aantallen en moeten daarom voorzicht worden geïnterpreteerd.

• GHB is, na cannabis en cocaïne, de derde meest gebruikte drug bij verkeersslachtoffers op de SEH van LIS-ziekenhuizen.
• Van alle 7.179 verkeersslachtoffers op de SEH tussen 2012 en 2021 die alcohol en/of drugs hadden gebruikt (inclusief passagiers en voetgangers), had 0,8% (n=56) GHB gebruikt al dan niet in combinatie met alcohol of andere drugs, 0,5% (n=34) gebruikte uitsluitend GHB.
• Van alle verkeersslachtoffers op de SEH die voorafgaand aan het ongeval alcohol en/of drugs hadden gebruikt (2012-2021), was 20,0% (n=1.434) bestuurder van een gemotoriseerd voertuig. Van hen had 2,3% (n=33) GHB gebruikt al dan niet in combinatie met alcohol of andere drugs, 1,4% (n=20) had uitsluitend GHB gebruikt.
• Van alle verkeersslachtoffers op de SEH die voorafgaand aan het ongeval alcohol en/of drugs hadden gebruikt (2021-2021) was 72,8% fietser (inclusief elektrische fietsers) (n=5.224). Van hen had 0,2% (n=13) GHB gebruikt al dan niet in combinatie met alcohol of andere drugs, 0,1% (n=6) had uitsluitend GHB gebruikt.

Informatieverzoeken over acute vergiftigingen

Het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) voorziet artsen en andere hulpverleners van informatie over de mogelijke gezondheidseffecten en behandeling van acute vergiftiging ​[3]​. De hieronder genoemde gegevens betreffen enkel informatieverzoeken, dit geeft geen informatie over het daadwerkelijke aantal GHB-blootstellingen of GHB-vergiftigingen. Ook de mate waarin de hulpverleners kennis hebben (opgebouwd) over het middel zal van invloed zijn op het aantal informatieverzoeken. Bij het interpreteren van trendgegevens moet hier rekening mee worden gehouden. Daarnaast bestaat in Nederland geen meldingsplicht voor acute vergiftigingen.

• Er zijn relatief veel informatieverzoeken over GHB. GHB staat in 2022 in de top 5 van drugs (exclusief NPS) met de meeste telefonische informatieverzoeken en online raadplegingen.
• In 2022 waren er 88 telefonische informatieverzoeken voor GHB/GBL bij personen van 13 jaar en ouder.
• Het aantal online raadplegingen via www.vergiftigingen.info voor GHB/GBL bij personen van 13 jaar en ouder lag in 2022 op 392.
• Tussen 2020 en 2022 is zowel het aantal telefonische informatieverzoeken als het aantal online raadplegingen voor GHB/GBL gestegen. Het is niet duidelijk wat deze stijging betekent. Gegevens uit andere monitors (zoals de Gezondheidsenquête, MDI en LADIS) wijzen niet op een duidelijke toename in GHB-gebruik of daaraan gerelateerde hulpvraag.

Aanvullende informatie