HomeEcstasy (MDMA)6.8 Aanbod en markt

6.8 Aanbod en markt

6.8.1 Samenstelling

Wat is de samenstelling van de ecstasy die wordt verkocht op de Nederlandse drugsmarkt?

In het kort: Van alle drugsmonsters worden ecstasypillen het vaakst bij de testlocaties ingeleverd. Meer dan de helft van alle ingeleverde drugsmonsters in 2023 waren ecstasypillen. In bijna alle ingeleverde pillen (98%) zit ook echt MDMA, de actieve stof in ecstasy. Het gemiddelde MDMA-gehalte van een ecstasypil in 2023 is met 138mg ongeveer even hoog als in 2022 (136mg). In minder dan één op de tien (9,1%) ecstasypillen zitten ook andere stoffen. MDMA-poeder wordt minder vaak ingeleverd dan ecstasypillen. Ongeveer één op de tien ingeleverde drugsmonsters was gekocht als MDMA-poeder. MDMA-poeder bevat bijna altijd (95%) echt MDMA. MDMA-poeder bevat bijna nooit vervuilingen (1%).  

Snel naar:
Ecstasypillen
MDMA-poeder en -kristallen

Ecstasypillen

Ecstasypillen zijn met afstand de meest ingeleverde drugs bij het DIMS

In 2023 werden er 11.165 monsters die verkocht waren als ecstasypil ingeleverd bij de testlocaties. Dit is meer dan de helft (58,4%) van het totaal aantal ingeleverde drugsmonsters (19.109) ​[1]​. Vergeleken met 2022 (65,5%) ligt dit percentage iets lager. De afgelopen tien jaar lag het aandeel ecstasypillen ten opzichte van het totaal aantal ingeleverde drugsmonsters steeds tussen de 50% en 60%, met uitzondering van 2022. De monsters werden verkocht als ecstasy, maar dat betekent niet dat ze ook allemaal echt MDMA bevatten.  

Bijna alle ingeleverde ecstasypillen bevatten ook echt MDMA

In 2023 zat in 98,0% van de bij testlocaties ingeleverde ecstasypillen ook echt MDMA. Dit is een hoger percentage dan in 2022 (94,4%). Het percentage ingeleverde pillen dat MDMA bevat schommelde de afgelopen tien jaar en lag tussen de 94,4% in 2022 en 99,5% in 2019. Vergeleken met andere landen is dit erg hoog ​[1]​.

Een ecstasypil bevat gemiddeld 138 mg MDMA

In 2023 bevatte een ecstasypil in Nederland gemiddeld 138 mg MDMA. De helft van alle ecstasypillen die bij de testlocaties werden ingeleverd had een MDMA-gehalte tussen de 111 mg en 163 mg. Het MDMA-gehalte van Nederlandse pillen is vergelijkbaar met het gemiddelde in de Europese Unie (134 mg) ​[2]​.

MDMA-gehalte in ecstasypillen gedaald sinds 2019, gelijk gebleven sinds 2022

Het gemiddelde MDMA-gehalte in een ecstasypil (138 mg) is in 2023 ongeveer even hoog als in 2022 (136 mg). Jarenlang steeg het MDMA-gehalte in ecstasytabletten. In 2019 bereikte het gemiddelde MDMA-gehalte een piek van 172 mg. Sindsdien lijkt het gemiddelde MDMA-gehalte weer wat te dalen.

Acht op de tien ecstasypillen bevatten een hoge dosering MDMA

Tussen 2010 en 2018 is het aandeel (zeer) hoog gedoseerde ecstasypillen gestegen. Sinds 2020 zien we dat het aandeel zeer hoog gedoseerde ecstasypillen (>175 mg) weer wat afneemt. Het aantal ecstasypillen met een minder hoge dosering (<105 mg) neemt sinds 2020 juist toe.

Ondanks deze recente dalingen in MDMA-gehalte gaat het bij de gemiddelde ecstasypil nog steeds om een hoge dosering. Bij doseringen boven de 100 mg MDMA nemen de positieve effecten af en de negatieve effecten toe. Vanaf 160 mg rapporteren gebruikers meer negatieve effecten dan positieve effecten ​[3]​. In 2023 had 83% van de ecstasypillen een MDMA-percentage boven de 105 mg.

In minder dan één op de tien ecstasypillen zit naast MDMA ook andere stoffen

In 2023 bevatten 9,1% van de ecstasypillen ook nog andere stoffen naast MDMA. Meestal gaat het om cafeïne of amfetamine. Deze stoffen werden gevonden in respectievelijk 5,0% en 1,9% van alle ecstasypillen waarin ook echt MDMA zat. Synthetische cathinonen worden ook aangetroffen als vervuiling in ecstasytabletten. Dit gebeurt minder vaak dan vervuilingen met cafeïne en amfetamine. Het gaat in 2023 voornamelijk om 3-CMC (6 keer) en 4-CMC (5 keer), maar ook andere varianten zijn aangetroffen. De gevaarlijke stof PMMA werd in 2023 twee keer aangetroffen in ecstasytabletten. Het ging dan om een laag gehalte aan PMMA.

In 2023 bevatte 2% van de ingeleverde ecstasypillen geen MDMA. In deze pillen zat meestal amfetamine (22,1%) of cafeïne (11,5%). Ook werd er regelmatig 2C-B (11,5%) in aangetroffen. Waarschijnlijk gaat het in een deel van de gevallen waarin er 2C-B werd gevonden om een vergissing van de verkoper.

MDMA-poeder en -kristallen

Eén op de tien ingeleverde drugsmonsters is verkocht als MDMA-poeder

In 2023 werden er 1.770 drugsmonsters ingeleverd bij de testlocaties die waren gekocht als MDMA-poeder of kristallen. Dit is 9,2% van het totaal aantal ingeleverde drugsmonsters (19.109). Dit is iets meer dan in 2022 (8,0%). Het aandeel ingeleverde monsters MDMA-poeder ten opzichte van het totaal aantal ingeleverde drugsmonsters is in de afgelopen jaren toegenomen. In 2014 was 5,1% van het totaal aantal drugsmonsters gekocht als MDMA-poeder. De monsters werden verkocht als MDMA, maar dat betekent niet dat ze ook allemaal echt MDMA bevatten. 

Bijna alle ingeleverde MDMA-poeders bevatten ook echt MDMA

In 2023 zat in vrijwel alle drugsmonsters (95,0%) die verkocht waren als MDMA-poeder ook echt MDMA. Dit is vergelijkbaar met voorgaande jaren, waarin het percentage tussen de 94 en 96 procent schommelde. Opvallend is dat MDMA-poeder iets minder vaak MDMA bevat (95%) dan ecstasypillen (98%), iets wat men vaak andersom verwacht.

MDMA-poeders in Nederland bevatten gemiddeld 78% MDMA

In 2023 bevatten monsters MDMA-poeder gemiddeld 78,0% MDMA. Het theoretisch maximaal haalbare MDMA-gehalte in MDMA-poeder is 84%. Dit is omdat MDMA in zoutvorm wordt gebruikt, maar het DIMS uitslagen in de base-vorm rapporteert ​[1]​. Het MDMA-gehalte in Nederlandse MDMA-poeders is vergelijkbaar met dat in andere Europese landen (80%) ​[2]​.

MDMA-gehalte in MDMA-poeders afgelopen jaren gelijk gebleven

Het gemiddelde MDMA-gehalte in MDMA-poeders die op de testlocaties worden ingeleverd is al sinds 2017 erg stabiel. Ook is de spreiding in het MDMA-gehalte klein. Sinds 2019 bevat de helft van alle ingeleverde MDMA-poeders een MDMA-gehalte tussen de 77% en 80%.

MDMA-poeder wordt nauwelijks versneden met andere stoffen

In de als MDMA verkochte poeders waarin ook echt MDMA werd gevonden, zaten in 2023 nauwelijks andere stoffen (1,1%). De stof die het meeste werd gevonden naast MDMA was 3-CMC (in totaal 4 keer). Sinds 2017 is het percentage vervuilingen in MDMA-poeders stabiel laag. In de jaren daarvoor werden er aanzienlijk meer vervuilingen in MDMA-monsters gevonden. 

De als MDMA verkochte poeders waarin géén MDMA werd gevonden, bevatten het vaakst synthetische cathinonen zoals 3-CMC (12,3%) of 2-MMC (4,4%). Ook in 2022 waren synthetische cathinonen de meest voorkomende vervuiling in MDMA-monsters, hoewel andere varianten toen vaker voorkwamen. Soms worden er ook hele andere middelen aangetroffen, zoals cocaïne (2,2%, 5 keer) en methamfetamine (1,8%, 4 keer). Mogelijk gaat het hier om vergissingen door de verkoper ​[1]​.

Monitoren van de illegale drugsmarkt

Het Drugs Informatie en Monitoring Systeem (DIMS) is een landelijk netwerk van drugstestlocaties. Het DIMS-netwerk bestaat uit 12 instellingen voor verslavingszorg en Stichting Mainline en wordt gecoördineerd vanuit het Trimbos-instituut. Het doel van het DIMS is het inzicht krijgen in de markt van illegale drugs. Consumenten kunnen anoniem hun drugs laten testen bij 32 testlocaties verspreid over heel Nederland. Het DIMS onderzoekt welke stoffen aanwezig zijn in deze ingeleverde drugsmonsters ​[NO_PRINTED_FORM]​. Hiervoor worden verschillende analysemethoden gebruikt. Welke analysemethoden worden gebruikt hangt onder andere af van de vorm van het drugsmonster en de samenstelling. De meeste analyses worden gedaan in een extern laboratorium met GC-MS (gaschromatografie-massaspectrometrie) en LC-DAD (vloeistofchromatografie). Bepaalde poedermonsters en GHB kunnen soms ook direct op een aantal testlocaties of bij het DIMS-hoofdkantoor geanalyseerd worden met behulp van een FT-IR (Fourier-Transform-Infraroodspectroscopie). Een deel van de monsters in pil-vorm wordt op basis van bepaalde kenmerken, zoals logo, gewicht en diameter, herkend. 

Voorlichting en waarschuwingsfunctie

De testlocaties hebben een belangrijke voorlichtingsfunctie. Consumenten die drugs laten testen krijgen informatie over de effecten en risico’s van de ingeleverde drugs. Als er drugs in omloop zijn die een extra risico met zich meebrengen waarschuwt het DIMS landelijk, regionaal of lokaal, of via sociale media.

Meer informatie over het testen van drugs is te vinden op de website van het DIMS.

Europese drugsmarkt

Het EUDA (voorheen het EMCDDA) monitort de Europese drugsmarkt in samenwerking met Europol ​[NO_PRINTED_FORM]​.

Aanvullende informatie

Bronnen

  1. 1.
    Hutten N, Smit-Rigter L. Jaarbericht 2023 Drugs Informatie en Monitoring Systeem (DIMS). Trimbos-instituut; 2024.
  2. 2.
    EMCDDA. European Drug Report 2024: Trends and Developments [Internet]. Luxemborug: Publications Office of the European Union; 2024. Available from: https://www.emcdda.europa.eu/publications/european-drug-report/2024_en
  3. 3.
    Brunt TM, Koeter MW, Niesink RJM, Van Den Brink W. Linking the pharmacological content of ecstasy tablets to the subjective experiences of drug users. Vol. 220, Psychopharmacology. 2012. p. 751–762.

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2024. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.