6.8.1 Samenstelling
Wat is de samenstelling van de ecstasy die wordt verkocht op de Nederlandse drugsmarkt?
In het kort: Van alle drugsmonsters worden ecstasypillen het vaakst bij de testlocaties ingeleverd. Meer dan de helft van alle ingeleverde drugsmonsters in 2023 waren ecstasypillen. In bijna alle ingeleverde pillen (98%) zit ook echt MDMA, de actieve stof in ecstasy. Het gemiddelde MDMA-gehalte van een ecstasypil in 2023 is met 138mg ongeveer even hoog als in 2022 (136mg). In minder dan één op de tien (9,1%) ecstasypillen zitten ook andere stoffen. MDMA-poeder wordt minder vaak ingeleverd dan ecstasypillen. Ongeveer één op de tien ingeleverde drugsmonsters was gekocht als MDMA-poeder. MDMA-poeder bevat bijna altijd (95%) echt MDMA. MDMA-poeder bevat bijna nooit vervuilingen (1%).
Snel naar:
Ecstasypillen
MDMA-poeder en -kristallen
Ecstasypillen
Ecstasypillen zijn met afstand de meest ingeleverde drugs bij het DIMS
In 2023 werden er 11.165 monsters die verkocht waren als ecstasypil ingeleverd bij de testlocaties. Dit is meer dan de helft (58,4%) van het totaal aantal ingeleverde drugsmonsters (19.109) [1]. Vergeleken met 2022 (65,5%) ligt dit percentage iets lager. De afgelopen tien jaar lag het aandeel ecstasypillen ten opzichte van het totaal aantal ingeleverde drugsmonsters steeds tussen de 50% en 60%, met uitzondering van 2022. De monsters werden verkocht als ecstasy, maar dat betekent niet dat ze ook allemaal echt MDMA bevatten.
Bijna alle ingeleverde ecstasypillen bevatten ook echt MDMA
In 2023 zat in 98,0% van de bij testlocaties ingeleverde ecstasypillen ook echt MDMA. Dit is een hoger percentage dan in 2022 (94,4%). Het percentage ingeleverde pillen dat MDMA bevat schommelde de afgelopen tien jaar en lag tussen de 94,4% in 2022 en 99,5% in 2019. Vergeleken met andere landen is dit erg hoog [1].
Een ecstasypil bevat gemiddeld 138 mg MDMA
In 2023 bevatte een ecstasypil in Nederland gemiddeld 138 mg MDMA. De helft van alle ecstasypillen die bij de testlocaties werden ingeleverd had een MDMA-gehalte tussen de 111 mg en 163 mg. Het MDMA-gehalte van Nederlandse pillen is vergelijkbaar met het gemiddelde in de Europese Unie (134 mg) [2].
MDMA-gehalte in ecstasypillen gedaald sinds 2019, gelijk gebleven sinds 2022
Het gemiddelde MDMA-gehalte in een ecstasypil (138 mg) is in 2023 ongeveer even hoog als in 2022 (136 mg). Jarenlang steeg het MDMA-gehalte in ecstasytabletten. In 2019 bereikte het gemiddelde MDMA-gehalte een piek van 172 mg. Sindsdien lijkt het gemiddelde MDMA-gehalte weer wat te dalen.
Acht op de tien ecstasypillen bevatten een hoge dosering MDMA
Tussen 2010 en 2018 is het aandeel (zeer) hoog gedoseerde ecstasypillen gestegen. Sinds 2020 zien we dat het aandeel zeer hoog gedoseerde ecstasypillen (>175 mg) weer wat afneemt. Het aantal ecstasypillen met een minder hoge dosering (<105 mg) neemt sinds 2020 juist toe.
Ondanks deze recente dalingen in MDMA-gehalte gaat het bij de gemiddelde ecstasypil nog steeds om een hoge dosering. Bij doseringen boven de 100 mg MDMA nemen de positieve effecten af en de negatieve effecten toe. Vanaf 160 mg rapporteren gebruikers meer negatieve effecten dan positieve effecten [3]. In 2023 had 83% van de ecstasypillen een MDMA-percentage boven de 105 mg.
In minder dan één op de tien ecstasypillen zit naast MDMA ook andere stoffen
In 2023 bevatten 9,1% van de ecstasypillen ook nog andere stoffen naast MDMA. Meestal gaat het om cafeïne of amfetamine. Deze stoffen werden gevonden in respectievelijk 5,0% en 1,9% van alle ecstasypillen waarin ook echt MDMA zat. Synthetische cathinonen worden ook aangetroffen als vervuiling in ecstasytabletten. Dit gebeurt minder vaak dan vervuilingen met cafeïne en amfetamine. Het gaat in 2023 voornamelijk om 3-CMC (6 keer) en 4-CMC (5 keer), maar ook andere varianten zijn aangetroffen. De gevaarlijke stof PMMA werd in 2023 twee keer aangetroffen in ecstasytabletten. Het ging dan om een laag gehalte aan PMMA.
In 2023 bevatte 2% van de ingeleverde ecstasypillen geen MDMA. In deze pillen zat meestal amfetamine (22,1%) of cafeïne (11,5%). Ook werd er regelmatig 2C-B (11,5%) in aangetroffen. Waarschijnlijk gaat het in een deel van de gevallen waarin er 2C-B werd gevonden om een vergissing van de verkoper.
MDMA-poeder en -kristallen
Eén op de tien ingeleverde drugsmonsters is verkocht als MDMA-poeder
In 2023 werden er 1.770 drugsmonsters ingeleverd bij de testlocaties die waren gekocht als MDMA-poeder of kristallen. Dit is 9,2% van het totaal aantal ingeleverde drugsmonsters (19.109). Dit is iets meer dan in 2022 (8,0%). Het aandeel ingeleverde monsters MDMA-poeder ten opzichte van het totaal aantal ingeleverde drugsmonsters is in de afgelopen jaren toegenomen. In 2014 was 5,1% van het totaal aantal drugsmonsters gekocht als MDMA-poeder. De monsters werden verkocht als MDMA, maar dat betekent niet dat ze ook allemaal echt MDMA bevatten.
Bijna alle ingeleverde MDMA-poeders bevatten ook echt MDMA
In 2023 zat in vrijwel alle drugsmonsters (95,0%) die verkocht waren als MDMA-poeder ook echt MDMA. Dit is vergelijkbaar met voorgaande jaren, waarin het percentage tussen de 94 en 96 procent schommelde. Opvallend is dat MDMA-poeder iets minder vaak MDMA bevat (95%) dan ecstasypillen (98%), iets wat men vaak andersom verwacht.
MDMA-poeders in Nederland bevatten gemiddeld 78% MDMA
In 2023 bevatten monsters MDMA-poeder gemiddeld 78,0% MDMA. Het theoretisch maximaal haalbare MDMA-gehalte in MDMA-poeder is 84%. Dit is omdat MDMA in zoutvorm wordt gebruikt, maar het DIMS uitslagen in de base-vorm rapporteert [1]. Het MDMA-gehalte in Nederlandse MDMA-poeders is vergelijkbaar met dat in andere Europese landen (80%) [2].
MDMA-gehalte in MDMA-poeders afgelopen jaren gelijk gebleven
Het gemiddelde MDMA-gehalte in MDMA-poeders die op de testlocaties worden ingeleverd is al sinds 2017 erg stabiel. Ook is de spreiding in het MDMA-gehalte klein. Sinds 2019 bevat de helft van alle ingeleverde MDMA-poeders een MDMA-gehalte tussen de 77% en 80%.
MDMA-poeder wordt nauwelijks versneden met andere stoffen
In de als MDMA verkochte poeders waarin ook echt MDMA werd gevonden, zaten in 2023 nauwelijks andere stoffen (1,1%). De stof die het meeste werd gevonden naast MDMA was 3-CMC (in totaal 4 keer). Sinds 2017 is het percentage vervuilingen in MDMA-poeders stabiel laag. In de jaren daarvoor werden er aanzienlijk meer vervuilingen in MDMA-monsters gevonden.
De als MDMA verkochte poeders waarin géén MDMA werd gevonden, bevatten het vaakst synthetische cathinonen zoals 3-CMC (12,3%) of 2-MMC (4,4%). Ook in 2022 waren synthetische cathinonen de meest voorkomende vervuiling in MDMA-monsters, hoewel andere varianten toen vaker voorkwamen. Soms worden er ook hele andere middelen aangetroffen, zoals cocaïne (2,2%, 5 keer) en methamfetamine (1,8%, 4 keer). Mogelijk gaat het hier om vergissingen door de verkoper [1].
Aanvullende informatie
Bronnen
- 1.Hutten N, Smit-Rigter L. Jaarbericht 2023 Drugs Informatie en Monitoring Systeem (DIMS). Trimbos-instituut; 2024.
- 2.EMCDDA. European Drug Report 2024: Trends and Developments [Internet]. Luxemborug: Publications Office of the European Union; 2024. Available from: https://www.emcdda.europa.eu/publications/european-drug-report/2024_en
- 3.Brunt TM, Koeter MW, Niesink RJM, Van Den Brink W. Linking the pharmacological content of ecstasy tablets to the subjective experiences of drug users. Vol. 220, Psychopharmacology. 2012. p. 751–762.
Hoe te verwijzen
Nationale Drug Monitor, editie 2024. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.