7.5 Gebruik: internationale vergelijking

7.5.1 Algemene bevolking internationaal

In het kort: Het gebruik van amfetamine onder volwassenen in Nederland ligt boven het Europese gemiddelde. Nederland staat zowel bij jongvolwassenen (15-34 jaar) als bij volwassenen (15-64 jaar) in de top vijf. Ook resultaten van Europees rioolwateronderzoek wijzen erop dat het gebruik in Nederland relatief hoog is.

Snel naar:

Vragenlijstonderzoek

Europa

Het EMCDDA rapporteert gegevens over het gebruik van amfetamine voor in totaal 26 Europese landen, inclusief Turkije en Noorwegen ​[1]​. In sommige van deze landen is naast amfetamine ook methamfetamine meegenomen.

• In 2022 had in Nederland 6,3% van de bevolking van 15-64 jaar ooit in het leven amfetamine gebruikt. Nederland komt hiermee op de derde plaats na Denemarken (7,9%) en Finland (7,6%). De laagste percentages (minder dan 1%) werden gevonden in Cyprus (0,9%), Portugal (0,4%), Malta (0,3%), Roemenië (0,2%) en Turkije (0%) ​[1]. Het percentage laatste-jaar-gebruik van (meth)amfetamine onder de bevolking van 15-64 jaar varieert in de 26 landen die het EMCDDA noemt van 0% in Portugal tot 2,3% in Finland. Nederland staat met 1,7% op de derde plaats in Europa. Een precieze vergelijking tussen deze landen is echter niet goed mogelijk vanwege verschillen in peiljaar, meetmethoden en steekproeven (zie Gegevensbronnen).
• Ook het gebruik van amfetamine onder de jongvolwassenen van 15-34 jaar is in Nederland hoog vergeleken met andere EU landen. Het laatste-jaar-gebruik lag in Nederland op 3,2%. Het EU-gemiddelde voor het laatste-jaar-gebruik in deze leeftijdsgroep was 1,5%. Onder deze laatste-jaar-gebruikers bevinden zich ook gebruikers van methamfetamine.

Verenigde Staten, Australië en Canada

In de Verenigde Staten ​[2]​, Australië ​[4]​ en Canada ​[3]​ had respectievelijk 6,5%, 7,5% en 3,2% van de bevolking ervaring met (meth)amfetamine. In Canada en Australië werd het gebruik van amfetamine en methamfetamine samen uitgevraagd. In de Verenigde Staten is alleen gevraagd naar het gebruik van methamfetamine en is het gebruik van amfetamine niet uitgevraagd.

Rioolwateranalyses in Europese steden

Voor 2023 rapporteerde het EMCDDA gegevens over amfetamine uit rioolwateranalyses in 85 steden. Ook waren er van 92 steden gegevens beschikbaar over methamfetamine ​​[5]​​. Omdat voor deze analyses de stoffen amfetamine en methamfetamine zelf gemeten zijn, kan niet met zekerheid vastgesteld worden of deze afkomstig zijn van gebruik door mensen (zie Gegevensbronnen). De gemeten waarden in het rioolwater kunnen bijvoorbeeld ook het gevolg zijn van dumpingen. Het is niet bekend in welke mate de metingen door dumpingen beïnvloed worden. 

Amfetamine

• De gevonden amfetamine loads wisselen sterk tussen de deelnemende steden. Met name in Noord- en Centraal Europa worden doorgaans hoge loads aangetroffen. Maar ook in Nederland, België en Duitsland worden hoge loads gevonden. De hoogste dagelijkse loads amfetamine werden gevonden in steden in Zweden, België, Duitsland, Nederland en Finland. Leeuwarden, Rotterdam en Amsterdam stonden respectievelijk op de 5^e, 6^e en 15^e plek. In Utrecht en Eindhoven was in 2023 sprake van een lozing, deze steden zijn daarom niet meegenomen in deze meting. 
• In driekwart van de Europese steden zijn de amfetamine loads in het weekend hoger  dan op doordeweekse dagen. In Leeuwarden en Rotterdam zijn de doordeweekse loads juist hoger dan in het weekend. In Amsterdam fluctueerden de loads gedurende de week minder, maar lijkt het gebruik in het weekend iets hoger dan doordeweeks.

Methamfetamine

• Methamfetamine wordt in Europa aanmerkelijk minder vaak gebruikt dan amfetamine. Hoge methamfetamine loads worden vooral in Tsjechië en Duitsland aangetroffen. In Nederlandse steden liggen de gemiddelde dagelijkse loads een stuk lager.
• Methamfetamine loads lijken over het algemeen vrij stabiel gedurende de week. Dit geldt ook voor de Nederlandse steden. Dit kan een indicatie zijn dat gebruik van methamfetamine meer samenhangt met verslaving of problematische patronen van gebruik.

• In Amsterdam en Utrecht lijkt er sprake van een lichte stijging in amfetamine loads in de periode tussen 2011 en 2023. Voor Eindhoven missen er te veel metingen om uitspraken te kunnen doen over mogelijke trends. Alleen voor Amsterdam zijn er gegevens beschikbaar uit 2022 en 2023. De amfetamine loads waren in 2023 afgenomen ten opzichte van 2022.  
• Ook methamfetamine loads zijn toegenomen in Nederlandse steden tussen 2011 en 2023. Dit geldt voor Amsterdam en in iets mindere mate voor Utrecht. Ten opzichte van 2022 is er geen duidelijke verandering in de hoeveelheid aangetroffen methamfetamine. Ook in Eindhoven zijn er de laatste jaren hogere loads van methamfetamine aangetroffen dan in de jaren vóór 2019, maar omdat er veel metingen missen kunnen er geen eenduidige trends vastgesteld worden.  
• Rotterdam en Leeuwarden deden in 2023 voor het eerst mee aan de metingen. Voor deze steden zijn dus geen trendgegevens beschikbaar.

Aanvullende informatie