Amfetamine
Home ❯ Amfetamine ❯ 7.2 Gebruik: volwassenen

7.2 Gebruik: volwassenen

Wijzigingsdatum: 21 | 03 | 2025

In deze paragraaf:

7.2.1 Amfetaminegebruik onder volwassenen

Let op: er zijn nieuwe kerncijfers over amfetaminegebruik in 2024, deze zijn te vinden in de Kerncijfertabel Leefstijlmonitor. De gegevens worden later dit jaar verwerkt in de NDM, wanneer ook de aanvullende analyses en significantie toetsen zijn uitgevoerd.

Hoeveel volwassenen gebruiken amfetamine?

In het kort: In 2023 had één op de twintig volwassenen ooit amfetamine gebruikt, 1,3% gebruikte amfetamine in het laatste jaar en 0,5% in de laatste maand. Het gebruik van amfetamine komt het meest voor onder mannen, jongvolwassenen, hoogopgeleiden en volwassenen die wonen in (zeer) sterk stedelijke gebieden.

Bijna één op de tachtig volwassenen gebruikte in het afgelopen jaar amfetamine

In 2023 gebruikte een op de twintig (5,0%) Nederlandse volwassenen van 18 jaar en ouder ooit amfetamine. Dat komt neer op 700 duizend volwassenen. Door 1,3% van de volwassenen werd in het laatste jaar amfetamine gebruikt en 0,5% gebruikte in de laatste maand.

Meer mannen dan vrouwen gebruiken amfetamine

In 2023 was het gebruik van amfetamine in het laatste jaar hoger onder mannen (1,6%) dan onder vrouwen (1,0%). Ook het gebruik ooit in het leven was hoger onder mannen dan onder vrouwen.

Amfetaminegebruik komt het meest voor onder jongvolwassenen

In 2023 was het gebruik van amfetamine in het laatste jaar het hoogst onder 18-29-jarigen (4,4%) en het laagst onder 50-plussers (0,2%). Het gebruik onder 30-49-jarigen (1,2%) zat daar tussenin. Het gebruik ooit in het leven was hoger onder 18-29-jarigen en 30-49-jarigen dan onder 50-plussers.

Amfetaminegebruikers zijn gemiddeld 30,4 jaar oud

De gemiddelde leeftijd van de volwassenen die in het laatste jaar amfetamine hebben gebruikt was 30,4 jaar (SD = 10,1) in 2023.

In de LSM-A 2022 is aan de laatste-jaar-gebruikers van amfetamine gevraagd wanneer zij dit middel voor het eerst hebben gebruikt. De gemiddelde startleeftijd was 22,0 jaar (SD = 6,2), dit was voor mannen (21,9 jaar) en vrouwen vrijwel gelijk (22,0 jaar).

Amfetaminegebruik komt het meest voor onder hoogopgeleiden

In 2023 was het amfetaminegebruik in het laatste jaar hoger onder hoogopgeleiden (2,1%) dan onder middelbaar (1,0%) en laagopgeleiden (0,4%). Het gebruik ooit in het leven was het hoogst onder hoogopgeleiden en het laagst onder laagopgeleiden.

Amfetaminegebruik komt het meest voor onder volwassenen met een Europese herkomst (excl. Nederland)

In 2023 was het amfetaminegebruik in het laatste jaar hoger onder volwassenen met een Europese herkomst (excl. Nederland) (2,2%) dan onder volwassenen met een herkomst buiten Europa (0,6%). Het laatste-jaar-gebruik onder volwassenen met een Nederlandse herkomst (1,4%) verschilde niet van de andere herkomstgroepen.  

Het gebruik ooit in het leven verschilde niet tussen de herkomstgroepen.

Amfetaminegebruik komt het meest voor onder volwassenen die wonen in (zeer) sterk stedelijke gebieden

In 2023 was het amfetaminegebruik in het laatste jaar hoger onder volwassenen in (zeer) sterk stedelijke gebieden (1,9%) dan onder volwassenen in matig stedelijke gebieden (0,7%) en weinig/niet stedelijke gebieden (0,4%). Dit geldt ook voor het gebruik ooit in het leven.

Amfetaminegebruik komt even vaak voor onder werkenden en niet-werkenden

Er is geen verschil in het amfetaminegebruik in het laatste jaar onder werkenden (1,2%) en niet-werkenden (1,1%). Dit blijkt uit aanvullende analyses die zijn gepubliceerd in een aparte publicatie over middelengebruik en werk ​[1]​. Hiervoor zijn de gegevens gebruikt van de LSM-A van het peiljaar 2022.

Amfetaminegebruik verschilt per regio

Uit de Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen die werd gehouden onder 16-25-jarigen blijkt dat er regionale verschillen zijn in het gebruik van amfetamine ​[2]​. In 2024 werden de hoogste percentages amfetaminegebruik in de laatste 12 maanden gevonden in GGD-regio Amsterdam (6,0%) en GGD-regio Utrecht (3,9%). Amfetamine werd het minst gebruikt in de GGD-regio Noord- en Oost-Gelderland (1,4%) en GGD-regio IJsselland (1,5%).

Meer informatie over de onderzoeken op deze pagina

Landelijke cijfers

Landelijke cijfers over het gebruik van drugs worden verzameld in de Leefstijlmonitor. De Leefstijlmonitor bestaat uit meerdere bronnen.

De hoofdbron voor drugsgebruik onder volwassenen (18+) is de Gezondheidsenquête (GE). Dit is een vragenlijst waarmee we gegevens verzamelen over hoeveel mensen drugs gebruiken. De vragenlijst wordt ieder jaar herhaald. Het gebruik van amfetamine wordt sinds 2015 op vergelijkbare wijze uitgevraagd in de vragenlijst van de GE.

Verdiepende gegevens over drugsgebruik komen uit de Aanvullende Module Middelen (LSM-A Middelen). De LSM-A Middelen is een aparte dieptestudie die sinds 2016 om de twee jaar wordt uitgevoerd. In deze vragenlijst worden ook de frequentie van gebruik en probleemgebruik, aankooplocaties, aan middelen gerelateerde gezondheidsproblemen en hulpzoekgedrag uitgevraagd.

De GE en LSM-A zijn twee losstaande onderzoeken. Beide onderzoeken zijn zoveel mogelijk vergelijkbaar opgezet. Maar er zijn wel verschillen tussen de twee onderzoeken, zoals de manier waarop de vragenlijst wordt afgenomen, steekproeftrekking en beloningen. Hierdoor kunnen sommige cijfers uit de GE verschillen van de cijfers uit de LSM-A. Lees daarover meer op deze pagina.

Het gebruik van amfetamine ooit in het leven en in het laatste jaar kan worden uitgesplitst naar geslacht, leeftijd, opleidingsniveau, herkomst en stedelijkheid. Het aantal amfetaminegebruikers in de laatste maand in de steekproef is te klein om nader uit te splitsen naar deze demografische kenmerken. Voor veranderingen over tijd kijken we alleen naar het gebruik in het laatste jaar. 

Regionale cijfers

Naast de landelijke cijfers uit de Leefstijlmonitor zijn er ook regionale cijfers beschikbaar over drugsgebruik uit de Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen. De meest recente gegevens komen uit 2024 ​[2]​, toen meer dan 135.000 jongvolwassenen tussen de 16 en 25 jaar de vragenlijst invulden. In tegenstelling tot 2022 werd er in 2024 geen steekproef getrokken; de vragenlijst was via een open link beschikbaar en respondenten werden vooral geworven via sociale media. De resultaten zijn gestandaardiseerd naar GGD-regio, leeftijd en gender om representativiteit te verbeteren, maar de wervingsmethode kan mogelijk leiden tot een oververtegenwoordiging van jongvolwassenen met een slechtere (mentale) gezondheid. Deze cijfers zijn door verschillen in de vraagstelling en leeftijdsgroep niet direct vergelijkbaar met de cijfers uit de GE of de LSM-A Middelen, maar bieden wel inzicht in regionale verschillen in middelengebruik onder 16-25-jarigen.

Aanvullende informatie

Bronnen

  1. 1.
    Tuithof M, Blokland M, Sannen A. Alcohol, drugs, medicijnen (ADM) en werk. Werkend Nederland in 2022. Utrecht: Trimbos-instituut;
  2. 2.
    GGD’en, RIVM. Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen 2024. https://www.monitorgezondheid.nl/gezondheidsmonitor-jongvolwassenen/2024. 2025.

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2025. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.

In deze paragraaf:

Start met typen en klik op zoeken

Accessibility by WAH