Alcohol
Home ❯ Alcohol ❯ 11.3.6 Studenten

11.3.6 Studenten

Wijzigingsdatum: 02 | 09 | 2024

In deze paragraaf:

In het kort: Het alcoholgebruik onder 16-18-jarige mbo- en hbo-studenten is in 2021 vergeleken met de eerste meting in 2015 ongeveer gelijk gebleven. Onder mbo-studenten komt het drinken van grote hoeveelheden alcohol (>10 glazen op een weekenddag) vaker voor dan onder hbo-studenten. Onder hbo en universiteitsstudenten (16 jaar en ouder), is één op de tien studenten een overmatige en één op de zes studenten een zware drinker. Deze cijfers zijn niet veranderd vergeleken met de eerste meting in 2021. De kans op zwaar en overmatig drinken verschilt niet tussen hbo- en wo-studenten.

Snel naar:

Gegevensbronnen

Om een beeld te krijgen van het middelengebruik onder jongeren van 16 t/m 18 jaar, onderzoekt het Trimbos-instituut sinds 2015 elke twee jaar het middelengebruik onder mbo- en hbo-studenten in deze leeftijdsgroep met de landelijke Middelenmonitor mbo-hbo ​[1–3]​. Deze monitor onderzocht ook het alcoholgebruik onder 16-18 jarige studenten van het mbo en het mbo. In 2021 namen 4.103 studenten deel aan het onderzoek ​[1]​. In 2023 heeft een nieuwe dataverzameling plaatsgevonden. Dit keer zijn alleen mbo-studenten meegenomen in het onderzoek. De resultaten van deze meting worden in 2024 gepubliceerd.

Daarnaast wordt sinds 2021 elke twee jaar grootschalig onderzoek verricht naar de mentale gezondheid en middelengebruik onder studenten van het hoger onderwijs (hbo en wo). Deze Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs (MMMS) is ontwikkeld en uitgevoerd door een consortium van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), de brancheorganisatie van de Gemeentelijke Gezondheidsdiensten en Geneeskundige Hulpverleningsorganisaties in de Regio (GGD GHOR Nederland) en het Trimbos-instituut (zie bijlage B9). Deze monitor is gestart vanwege zorgen over de mentale gezondheid, het middelengebruik en de interactie tussen die twee factoren onder studenten ​[4,5]​. In 2023 namen 32.000 studenten (≥16 jaar) deel, verdeeld over 24 onderwijsinstellingen voor hoger onderwijs (13 hbo-instellingen en 11 universiteiten) verspreid over heel Nederland ​[6]​​. Met de tweede meting van de MMMS worden cijfers van de eerste meting (2021) geactualiseerd, vindt op onderdelen verdieping plaats ten opzichte van de eerste meting, en worden vergelijkingen gemaakt met de eerste meting.

De Antenne Amsterdam voerde in 2016 en 2021 een vragenlijstonderzoek uit onder studenten van Amsterdamse mbo-scholen (bijlage B8) ​[7]​. De vragenlijst bevat vragen over middelengebruik en werd afgenomen door veldwerkers. In 2021 deden 1.174 mbo-studenten (≥ 16 jaar) van acht mbo-scholen in Amsterdam mee aan het onderzoek. De gemiddelde leeftijd was 19 jaar.

Er is een zekere mate van overlap tussen de doelgroepen in deze onderzoeken. De onderzoeken zijn door verschillen in de methode van dataverzameling en leeftijdsgroepen niet goed vergelijkbaar.

Gebruik onder studenten van het mbo en hbo

De Middelenmonitor van het mbo en het hbo gaf voor alcoholgebruik in 2015, 2017, 2019 en 2021 het volgende beeld ​[1]​:

  • Van de 16-18-jarige mbo- en hbo-studenten had in 2021 79,4% ooit alcohol gedronken en 67,3% in de afgelopen maand.
  • Het alcoholgebruik onder mbo- en hbo-studenten is sinds 2015 stabiel, met uitzondering van 2017 toen het alcoholgebruik ooit in het leven (85,0%) en in de afgelopen maand (73,3%) wat hoger lag dan in 2019 (respectievelijk 80,3% en 68,2%) en 2021 (respectievelijk 79,4% en 67,3%).
  • Mbo-studenten drinken vaker meer dan 10 glazen alcohol op een weekenddag dan hbo-studenten of scholieren in het voortgezet onderwijs. Onder 17-jarigen die alcohol drinken, drinken meer mbo-studenten meer dan 10 glazen op een weekenddag (23,0%) dan hbo-studenten (11,1%) of scholieren in het voortgezet onderwijs (14,4%). Ook onder 18-jarigen komt dit vaker voor bij mbo-studenten (20,3%) dan bij hbo-studenten (12,1%). Onder 16-jarigen ligt het percentage op 21,0% bij mbo-studenten en op 13,4% bij scholieren op het voortgezet onderwijs.
  • Er zijn geen verschillen in ooitgebruik of laatste-maand-gebruik van alcohol tussen de verschillende typen onderwijs (voortgezet onderwijs, mbo, hbo) zichtbaar.
  • Van de mbo- en hbo-studenten die alcohol drinken geeft 31% van de 16-jarige en 39% van de 17-jarige studenten aan dit zelf wel eens te kopen.

Studenten van het hbo en de universiteit

Onderstaande resultaten zijn afkomstig uit de Monitor Mentale Gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs ​[6]​. Het onderzoek kent enkele methodologische beperkingen, zoals een laag responspercentage (6,5% in 2023) en onder-/oververtegenwoordiging van bepaalde groepen. Door weging is de data meer representatief gemaakt. Er kan echter niet worden uitgesloten dat de resultaten vertekend zijn en daarmee niet representatief voor de totale studentenpopulatie in Nederland. De resultaten moeten dus voorzichtig worden geïnterpreteerd.

  • In 2023 heeft een grote meerderheid (85%) van de deelnemende studenten van het hbo en de universiteit in het afgelopen jaar alcohol gedronken​.
  • Eén op de tien studenten (10%) is een overmatige en één op de zes (16%) studenten is een zware drinker.
  • Vergeleken met de eerste meting in 2021 is het percentage laatste-jaar-gebruikers van alcohol en het percentage zware drinkers in 2023 onveranderd. Overmatig drinken is in 2023 anders gemeten dan in 2021 waardoor de cijfers niet met elkaar kunnen worden vergeleken.  
  • Overmatig en zwaar drinken komt in sommige groepen meer voor dan in andere groepen. De analyses1 laten het volgende zien:
    • de kans op overmatig en zwaar drinken is groter onder mannen dan onder vrouwen.
    • de kans op overmatig en zwaar drinken is kleiner:
      • onder studenten van 26 jaar en ouder vergeleken met 16- t/m 21-jarige studenten;
      • onder studenten met een migratieachtergrond en internationale studenten vergeleken met studenten zonder migratieachtergrond;
      • onder niet-voltijds vergeleken met voltijdsstudenten.
  • De kans op zwaar en overmatig drinken verschilt niet tussen hbo- en wo -studenten.
  1. In de analyses is gecorrigeerd voor de mogelijke invloed van de andere variabelen (gender, leeftijd, herkomst, onderwijstype en opleidingsvorm). ↩︎

Mbo-studenten in Amsterdam

Ook in de Monitor Antenne Amsterdam wordt het alcoholgebruik van mbo-studenten uitgevraagd ​[7]​. Het is van belang om op te merken dat het hier om een oudere leeftijdsgroep (gemiddeld 19,0 jaar) gaat dan in de hierboven genoemde mbo-hbo-monitor (gemiddeld 17,3 jaar). De percentages zijn daarom niet één op één vergelijkbaar.

  • In 2021 had de meerderheid van de Amsterdamse mbo-studenten (68%) ooit alcohol gedronken. In het laatste jaar had 61% alcohol gedronken en in de laatste maand 48%.
  • Dagelijks drinken komt weinig voor (1%) onder Amsterdamse mbo-studenten. Meer dan de helft (57%) drinkt alleen in het weekend. Zij drinken dan gemiddeld 6 glazen alcohol.
  • Van de Amsterdamse mbo-studenten die alcohol drinken, drinkt 90% meer dan de richtlijn van de Gezondheidsraad (maximaal 1 glas alcohol per dag), ofwel 51% van alle mbo’ers.
  • Overmatig drinken komt voor bij 6% van alle mbo-studenten en zwaar drinken bij 12%.
  • Van de Amsterdamse mbo-studenten die alcohol drinken, zou 6% willen stoppen of minderen met alcohol.
  • Vergeleken met 2016 is het alcoholgebruik onder Amsterdamse mbo-studenten in 2021 lager (zie tabel).

Aanvullende informatie

Bronnen

  1. 1.
    Van Dorsselaer S, De Beurs D, Monshouwer K. Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2019. Utrecht: Trimbos-instituut; 2020.
  2. 2.
    Verdurmen JE, Van Dorsselaer S, Monshouwer K. Factsheet: Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2015. Utrecht: Trimbos-instituut; 2016.
  3. 3.
    Tuithof M, Van Dorsselaer S, Monshouwer K. Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2017. Utrecht: Trimbos-instituut; 2018.
  4. 4.
    Dopmeijer JM, Nuijen Jasper, Busch MCM, Tak NI. Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs Deelrapport I Mentale gezondheid van studenten in het hoger onderwijs. Utrecht, the Netherlands: RIVM, GGD GHOR, Trimbos-instituut; 2021 p. 1–116.
  5. 5.
    Dopmeijer JM, Nuijen Jasper, Busch MCM, Tak NI. Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs Deelrapport II Middelengebruik van studenten in het hoger onderwijs. Utrecht, the Netherlands: RIVM, GGD GHOR, Trimbos-instituut; 2021 p. 1–123.
  6. 6.
    Nuijen J, Verweij A, Dopmeijer J, Van Wamel A, Schouten F, Buijs M, et al. Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs 2023. RIVM en Trimbos-instituut; 2023.
  7. 7.
    Benschop A, Nabben T. Antenne Amsterdam 2021: Trends in gebruik van alcohol, tabak, cannabis en andere drugs. Amsterdam: Hogeschool van Amsterdam; 2022.

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2024. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.

In deze paragraaf:

Start met typen en klik op zoeken

Accessibility by WAH