HomeAlcohol11.2.5 Speciale groepen in de algemene bevolking

11.2.5 Speciale groepen in de algemene bevolking

Hoeveel vrouwen gebruiken alcohol rond de zwangerschap?

In het kort: In 2023 dronk 43,8% van de vrouwen in de vier weken vóór de zwangerschap alcohol. Ruim een kwart (26,9%) van alle zwangere vrouwen dronk alcohol (inclusief een paar slokjes) in de periode dat ze zwanger waren, maar dit nog niet wisten. Vanaf het moment dat vrouwen wisten dat ze zwanger waren, dronk 1,9% alcohol.

Alcoholgebruik in de vier weken vóór de zwangerschap

Ruim vier op de tien vrouwen dronk alcohol in de vier weken vóór de zwangerschap

In 2023 dronk 43,8% van de vrouwen in de vier weken vóór de zwangerschap alcohol. Van deze groep vrouwen, dronk 0,6% (bijna) dagelijks, 33,8% wekelijks, 48,8% dronk één tot drie keer in die vier weken en 16,8% dronk alleen slokjes. Als vrouwen drinken, dan drinken zij op een dag gemiddeld twee glazen.

Bijna de helft (49,0%) van de vrouwen met een hbo- of wo-opleiding dronk vóór de zwangerschap alcohol. Onder vrouwen met basisonderwijs/vmbo is dit duidelijk lager (34,7%). Ook onder vrouwen met een havo-, vwo-, mbo-opleiding is het percentage lager (36,2%) maar het verschil met hbo en wo is niet significant. Vrouwen zonder migratieachtergrond hebben vaker alcohol vóór de zwangerschap gedronken (50,0%) dan vrouwen met een migratieachtergrond (31,7%). Meer over alcoholgebruik tijdens de zwangerschap onder verschillende groepen lees je in de factsheet monitor middelengebruik en zwangerschap.

Eén derde van de vrouwen stopt met drinken omdat ze zwanger willen worden

Van de vrouwen die ooit alcohol hebben gedronken, stopte 33,2% met drinken omdat ze zwanger wilden worden, 17,8% stopt al eerder of om een andere reden met drinken, 29,0% dronk minder vanwege de zwangerschapswens en 20,1% dronk niet minder vanwege de zwangerschapswens.

Twee derde van de partners dronk alcohol in de vier weken vóór de zwangerschap

In 2023 dronk twee derde (64,8%) van de partners alcohol in de vier weken vóór de zwangerschap. Van de vrouwen die vóór de zwangerschap alcohol dronken, dronk 90,6% van de partners in dezelfde periode.

Alcoholgebruik vóór de zwangerschap sinds 2016 stabiel

In de periode 2016-2023 schommelt het percentage vrouwen dat vóór de zwangerschap alcohol drinkt rond de 44%.

Alcoholgebruik tijdens de zwangerschap

Ruim een kwart drinkt alcohol in de periode dat ze nog niet weten dat ze zwanger zijn

In 2023 had 1,9% van de vrouwen vanaf het moment dat ze wisten dat ze zwanger waren alcohol gedronken (inclusief een paar slokjes). Ruim een kwart (26,9%) dronk alcohol (inclusief een paar slokjes) in de periode dat ze zwanger waren maar dit nog niet wisten. Het grootste deel van deze vrouwen (70,6%) dronk minder dan één keer per week; 24,4% dronk één à twee dagen per week en 5,1% deed dit vaker. De meeste vrouwen (72,9%) dronken één glas of meer en 27,1% dronk enkele slokjes.

Alcoholgebruik onder vrouwen die weten dat ze zwanger zijn sinds 2016 gedaald

Vergeleken met 2016 is het percentage vrouwen dat alcohol drinkt terwijl ze weten dat ze zwanger zijn in 2023 gedaald van 4,7% naar 1,9%. Onder vrouwen die niet weten dat ze zwanger zijn is het percentage tussen 2021 en 2023 iets gestegen, maar de verandering is niet significant.

Eén op de vijf vrouwen sprak met een zorgverlener over alcoholgebruik

Ruim acht op de tien (85,0%) vrouwen verwacht dat zorgverleners tijdens de zwangerschap vragen stellen over alcohol drinken. Van de vrouwen die vóór de zwangerschap alcohol dronken, kan 20,5% zich herinneren dat ze tijdens de zwangerschap met een zorgverlener over alcoholgebruik hebben gesproken.

Alcoholgebruik tijdens de periode van borstvoeding

Kwart van de vrouwen heeft alcohol gedronken tijdens de borstvoedingsperiode

In 2023 had 25,1% van de vrouwen die borstvoeding gaven, gedurende die periode alcohol gedronken (inclusief een paar slokjes). Dit is een toename vergeleken met 2021, toen dit 18,8% was.

Drinken tijdens de borstvoedingsperiode blijft meestal beperkt tot één glas per keer

Van de vrouwen die drinken in de periode dat ze borstvoeding geven, drinkt veruit de grootste groep (94,4%) meestal één glas of minder per keer. Ook houdt bijna twee derde (64,0%) zich aan de richtlijn om na het drinken van één glas alcohol drie uur te wachten met het geven van borstvoeding of de melk weg te gooien.

De gegevens over roken tijdens de zwangerschap komen uit de Monitor Middelengebruik en Zwangerschap die in 2023 voor de vierde keer in Nederland is uitgevoerd ​[1]​. Voor dit onderzoek heeft een representatieve steekproef van 1.844 vrouwen met jonge kinderen (jonger dan 2 jaar) op het consultatiebureau een korte vragenlijst ingevuld over hun middelengebruik vóór, tijdens en na de zwangerschap. Deze methode was vergelijkbaar met de Monitor Middelengebruik en Zwangerschap uit 2016, 2018 en 2021.

Aanvullende informatie

  1. 1.
    Scheffers-van Schayck T, Ramaker V, Van Engen M, Morren K, Tuithof M. Monitor Middelengebruik en Zwangerschap 2023. Middelengebruik van vrouwen en hun partners vóór, tijdens en na de zwangerschap. Utrecht: Trimbos-instituut; 2024.

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2024. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.