HomeAlcohol11.3.2 Dronkenschap en binge drinken onder scholieren regulier voortgezet onderwijs

11.3.2 Dronkenschap en binge drinken onder scholieren regulier voortgezet onderwijs

Hoeveel scholieren zijn weleens dronken geweest en hoeveel scholieren bingen?

In het kort: Eén op de vijf scholieren van het regulier voortgezet onderwijs (12-16 jaar) is weleens dronken geweest, 11,1% was dit in de laatste maand. Verder heeft 14,4% van de scholieren in de laatste maand ‘gebinged’. Drinkende meisjes waren vaker dronken dan drinkende jongens en havo-leerlingen waren vaker dronken dan vmbo-b/k leerlingen. Dronkenschap en binge drinken nemen sterk toe met de leeftijd.

Eén op de vijf scholieren is ooit dronken geweest; één op de zeven scholieren heeft ooit gebinged

In 2023 was één op de vijf (19,7%) scholieren van 12-16 jaar weleens dronken geweest, 11,1% was dit in de laatste maand.

Verder heeft 14,4% van de scholieren van 12-16 jaar in de laatste maand 5 glazen of meer bij één gelegenheid gedronken. Dit wordt ook wel binge drinken genoemd. Van de scholieren die in de laatste maand alcohol hebben gedronken, heeft meer dan de helft (65,1%) ‘gebinged’

Dronkenschop komt het meest voor onder meisjes; geen verschillen in binge drinken

Van de meisjes die in de laatste maand alcohol hebben gedronken, is het percentage dat dronken is geweest hoger dan onder jongens die in de laatste maand alcohol hebben gedronken (52,7% versus 44,8%). Dit is opvallend omdat er op de andere uitkomstmaten van alcoholgebruik geen verschillen tussen jongens en meisjes zijn. Ook in eerdere jaren waren er weinig verschillen in alcoholgebruik tussen jongens en meisjes.

Het percentage drinkende jongens en meisjes dat in de laatste maand heeft ‘gebinged’ verschilt niet van elkaar.

Dronkenschap en binge drinken nemen toe met de leeftijd

Dronkenschap neemt sterk toe met de leeftijd. Ter illustratie: van de 12-jarige drinkers is 11,2% dronken geweest in de laatste maand, tegenover 67,0% van de 16-jarige drinkers.

Binge drinken neemt ook toe met de leeftijd. Ter illustratie: van de 12-jarige drinkers heeft 45,1% wel eens gebinged in de laatste maand, tegenover 76,1% van de 16-jarige drinkers.

Dronkenschap komt meer voor onder havo-leerlingen dan onder vmbo-b/k leerlingen; geen grote verschillen in binge drinken tussen schoolniveaus

Het percentage drinkende scholieren dat in de laatste maand dronken is geweest, is hoger onder havo-leerlingen (13,6%) dan vmbo-b/k leerlingen (9,2%).

Er zijn geen grote opleidingsverschillen in binge drinken onder vmbo-b/k- (72,4%), vmbo-g/t- (66,7%) en havo-leerlingen (67,1%) die alcohol drinken. Het percentage drinkende vwo-leerlingen dat in de laatste maand heeft ‘gebinged’ (54,9%) is wel lager vergeleken met de deze schoolniveaus.   

Kerncijfers jongeren: Leefstijlmonitor

Cijfers over middelengebruik worden gerapporteerd op de website ScholierenMonitor. De cijfers zijn afkomstig uit het Peilstationsonderzoek dat elke vier jaar wordt herhaald. Daarnaast zijn voor een aantal kerngegevens cijfers gebruikt van het HBSC-onderzoek uit 2017 en 2021. Beide onderzoeken zijn onderdeel van de Leefstijlmonitor en leveren landelijk representatieve cijfers voor 12-16-jarige scholieren van het regulier voortgezet onderwijs (vmbo, havo, vwo). De HBSC-studie en het Peilstationsonderzoek wisselen elkaar om de twee jaar af. Sinds 2017 worden de onderzoeksmethoden en analyses van beide studies zo goed mogelijk op elkaar afgestemd, waardoor we de kerncijfers over de jaren heen goed met elkaar kunnen vergelijken. Deze kerncijfers worden daarnaast om de vier jaar aangevuld met verdiepende gegevens over middelengebruik die zijn uitgevraagd in het Peilstationsonderzoek. De meest recente cijfers komen uit het Peilstationsonderzoek uit 2023 ​[1]​.

Hoe is het Peilstationsonderzoek onderzoek uitgevoerd?

De gegevens zijn verzameld met behulp van een anonieme vragenlijst (sinds 2015 digitaal). De vragenlijst is klassikaal afgenomen. In totaal deden 6.974 scholieren (12 t/m 16 jaar) uit alle leerjaren van het vmbo, havo en vwo mee.

Methodewijzigingen 2023

In 2023 is de dataverzameling van het Peilstationsonderzoek in het voortgezet onderwijs op enkele onderdelen anders uitgevoerd dan in eerdere jaren. Zo vond voor leerjaar 2 en 4 een samenwerking plaats met de GGD: in de klassen die meededen met de Gezondheidsmonitor (GM) Jeugd, kreeg één willekeurige leerling per twee klassen de vragenlijst van het Peilstationsonderzoek. De andere leerlingen kregen de vragenlijst van de GM Jeugd. De vragenlijstafname in leerjaar 2 en 4 vond plaats onder begeleiding van de leerkracht, er was géén getrainde onderzoeksassistent aanwezig. Daarnaast was het in 2023 voor het eerst mogelijk om de vragenlijst op een smartphone in te vullen. Om deze reden is een aantal vragen op een andere manier weergegeven in de vragenlijst. Het is moeilijk in te schatten in welke mate de methodeveranderingen invloed hebben gehad op de resultaten van het onderzoek. Met name het relatief grote aantal missende gegevens in leerjaar 2 en 4 kan van invloed zijn geweest op de schattingen van het middelengebruik. Vergelijkingen tussen 2023 en eerdere jaren moeten daarom voorzichtig worden geïnterpreteerd.

Aanvullende informatie

Bronnen

  1. 1.
    Rombouts M, Morren K, Van Dorsselaer S, Tuithof M, Monshouwer K. Peilstationsonderzoek Scholieren 2023. [Internet]. Trimbos-instituut; 2024. Available from: https://cijfers.trimbos.nl/scholierenmonitor/scholierenmonitor

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2024. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.