ADHD-medicatie
Home ❯ ADHD-medicatie ❯ 15.3.2 Studenten

15.3.2 Studenten

Wijzigingsdatum: 12 | 02 | 2024

In deze paragraaf:

In het kort: In 2023 had ongeveer 3% van studenten van 16 jaar en ouder van het hbo en de universiteit in het afgelopen jaar concentratieverhogende middelen (zoals Ritalin, Concerta of Modafinil) zonder doktersrecept gebruikt. Vergeleken met de eerste meting in 2021 is het gebruik zonder recept niet veranderd. In 2021 rapporteerde 1,4% van de mbo-studenten van 16 jaar en ouder in Amsterdam in het afgelopen jaar ADHD-medicijnen zoals Ritalin of Concerta (ook) zonder recept te hebben gebruikt.

Snel naar:

Gegevensbronnen

Om een beeld te krijgen van het middelengebruik onder jongeren van 16 t/m 18 jaar, onderzoekt het Trimbos-instituut sinds 2015 elke twee jaar het middelengebruik onder mbo- en hbo-studenten in deze leeftijdsgroep met de landelijke Middelenmonitor mbo-hbo ​[1–4]​.  In deze monitor is echter niet het gebruik van ADHD-medicijnen onderzocht.

Wel wordt sinds 2021 elke twee jaar grootschalig onderzoek verricht naar de mentale gezondheid en middelengebruik onder studenten van het hoger onderwijs (hbo en wo). Deze Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs (MMMS) is ontwikkeld en uitgevoerd door een consortium van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), de brancheorganisatie van de Gemeentelijke Gezondheidsdiensten en Geneeskundige Hulpverleningsorganisaties in de Regio (GGD GHOR Nederland) en het Trimbos-instituut (zie bijlage B9). Deze monitor is gestart vanwege zorgen over de mentale gezondheid, het middelengebruik en de interactie tussen die twee factoren onder studenten ​[5,6]​. In 2023 namen 32.000 studenten (≥16 jaar) deel, verdeeld over 24 onderwijsinstellingen voor hoger onderwijs (13 hbo-instellingen en 11 universiteiten) verspreid over heel Nederland ​[7]​. Met de tweede meting van de MMMS worden cijfers van de eerste meting (2021) geactualiseerd, vindt op onderdelen verdieping plaats ten opzichte van de eerste meting, en worden vergelijkingen gemaakt met de eerste meting.

De Antenne Amsterdam voerde in 2016 en 2021 een vragenlijstonderzoek uit onder studenten van Amsterdamse mbo-scholen (bijlage B8). De vragenlijst bevat vragen over middelengebruik en werd afgenomen door veldwerkers. In 2021 deden 1.174 mbo-studenten (≥ 16 jaar) van acht mbo-scholen in Amsterdam mee aan het onderzoek. De gemiddelde leeftijd was 19 jaar ​[8]​.

Studenten van het hbo en de universiteit

In de Monitor Mentale Gezondheid en Middelengebruik onder Studenten hoger onderwijs is het oneigenlijk gebruik van concentratieverhogende middelen onderzocht ​[7]​. Het gaat hierbij niet alleen om middelen met als werkzame stof methylfenidaat (zoals Ritalin en Concerta), maar ook om middelen met dexamfetamine of middelen met Modafinil. Modafinil is een medicijn dat slaapaanvallen voorkomt en wordt voorgeschreven bij narcolepsie (slaapziekte). De Monitor Mentale Gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs kent enkele methodologische beperkingen, zoals een laag responspercentage (6,5% in 2023) en onder-/oververtegenwoordiging van bepaalde groepen. Door weging is de data meer representatief gemaakt. Er kan echter niet worden uitgesloten dat de resultaten vertekend zijn en daarmee niet representatief voor de totale studentenpopulatie in Nederland. De resultaten moeten dus voorzichtig worden geïnterpreteerd.

  • Van de deelnemende studenten gebruikte 3% in het afgelopen jaar weleens concentratieverhogende middelen (methylfenidaat/dexamfetamine en/of modafinil) zonder doktersvoorschrift. Van deze studenten deed 90% dit bij het studeren/tentamens, 11% tijdens het uitgaan, en 10% tijdens het werk.
  • Vergeleken met de eerste meting in 2021 (4%) is het laatste-jaar-gebruik van concentratieverhogende middelen zonder doktersvoorschrift in 2023 niet veranderd.
  • Het gebruik van concentratieverhogende middelen zonder doktersvoorschrift komt in sommige groepen meer voor dan in andere groepen. De analyses1 laten het volgende beeld zien:
    • De kans op het gebruik van concentratieverhogende middelen zonder doktersvoorschrift is groter onder 22-25-jarigen en 26-29-jarigen vergeleken met 16-21-jarigen (4% versus 3%).
    • De kans op het gebruik van concentratieverhogende middelen zonder doktersvoorschrift verschilt niet: tussen mannen, vrouwen en studenten die zich niet als vrouw of man identificeren; tussen studenten zonder migratieachtergrond, studenten met een migratieachtergrond en internationale studenten; tussen hbo- en wo-studenten; tussen voltijd en niet-voltijd studenten.
  1. In de analyses is gecorrigeerd voor de mogelijke invloed van de andere variabele (gender, leeftijd, herkomst, onderwijstype en onderwijsvorm). ↩︎

Mbo-studenten in Amsterdam

Ook in de Monitor Antenne Amsterdam wordt het gebruik van ADHD-medicatie van mbo-studenten uitgevraagd ​[8]​.

  • In 2021 gaf 6,4% van de Amsterdamse mbo-studenten aan in het afgelopen jaar ADHD-medicatie zoals ritalin of concerta te hebben gebruikt. Van de studenten gaf 5,3% aan de medicatie op doktersvoorschrift te gebruiken, 1,4% gebruikte (ook) zonder recept.

Aanvullende informatie

Bronnen

  1. 1.
    Verdurmen JE, Van Dorsselaer S, Monshouwer K. Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2015. Utrecht: Trimbos-instituut; 2016.
  2. 2.
    Tuithof M, Van Dorsselaer S, Monshouwer K. Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2017. Utrecht: Trimbos-instituut; 2018.
  3. 3.
    Van Dorsselaer S, De Beurs D, Monshouwer K. Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2019. Utrecht: Trimbos-instituut; 2020.
  4. 4.
    Monshouwer K, Tuithof M, Van Dorsselaer S. Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2021. Utrecht: Trimbos-instituut; 2022.
  5. 5.
    Dopmeijer JM, Nuijen Jasper, Busch MCM, Tak NI. Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs Deelrapport I Mentale gezondheid van studenten in het hoger onderwijs. Utrecht, the Netherlands: RIVM, GGD GHOR, Trimbos-instituut; 2021 p. 1–116.
  6. 6.
    Dopmeijer JM, Nuijen Jasper, Busch MCM, Tak NI. Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs Deelrapport II Middelengebruik van studenten in het hoger onderwijs. Utrecht, the Netherlands: RIVM, GGD GHOR, Trimbos-instituut; 2021 p. 1–123.
  7. 7.
    Nuijen J, Verweij A, Dopmeijer J, Van Wamel A, Schouten F, Buijs M, et al. Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs 2023. RIVM en Trimbos-instituut; 2023.
  8. 8.
    Benschop A, Nabben T. Antenne Amsterdam 2021: Trends in gebruik van alcohol, tabak, cannabis en andere drugs. Amsterdam: Hogeschool van Amsterdam; 2022.

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2024. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.

In deze paragraaf:

Start met typen en klik op zoeken

Accessibility by WAH