Cannabis
Home ❯ Cannabis ❯ 3.3 Gebruik: jongeren en jongvolwassenen

3.3 Gebruik: jongeren en jongvolwassenen

Wijzigingsdatum: 16 | 10 | 2024

In deze paragraaf:

3.3.1 Cannabisgebruik onder scholieren regulier voortgezet onderwijs

Hoeveel scholieren gebruiken cannabis?

In het kort: In 2023 had 8,5% van de scholieren van het regulier voortgezet onderwijs (12-16 jaar) ooit cannabis gebruikt, 7,0% gebruikte in het laatste jaar cannabis en 4,4% deed dit in de laatste maand. Cannabis is daarmee de meest gebruikte drug onder scholieren. Het cannabisgebruik neemt toe met de leeftijd. Verder hebben vwo-scholieren minder ervaring met het gebruik van cannabis dan scholieren van de andere schoolniveaus. Tot slot zijn er regionale en lokale verschillen in het gebruik van cannabis onder scholieren.

Ongeveer één op de twaalf scholieren heeft ooit cannabis gebruikt

In 2023 had 8,5% van de 12-16-jarige scholieren van het regulier voortgezet onderwijs ooit cannabis gebruikt, 7,0% gebruikte in het laatste jaar cannabis en 4,4% deed dit in de laatste maand. Cannabis is daarmee de meest gebruikte drug onder scholieren.

Er zijn geen verschillen in cannabisgebruik tussen jongens en meisjes

Het percentage jongens en meisjes dat cannabis gebruikt verschilt niet van elkaar. Dit geldt voor het gebruik ooit in het leven, in het laatste jaar en in de laatste maand.

Cannabisgebruik neemt toe met de leeftijd

Het gebruik van cannabis neemt sterk toe met de leeftijd. Ter illustratie: onder 12-jarigen heeft 2,2% ooit cannabis gebruikt, tegenover 22,5% van de 16-jarigen. Eenzelfde patroon zien we voor het gebruik in het laatste jaar en de laatste maand.

Startleeftijd cannabisgebruik gemiddeld 13,9 jaar

De scholieren die ervaring hebben met cannabis waren gemiddeld 13,9 jaar toen ze voor het eerst cannabis gebruikten.

Cannabisgebruik komt het minst voor onder vwo-scholieren

Vwo-scholieren (5,6%) hebben minder ervaring met het gebruik van cannabis dan scholieren van andere schoolniveaus (9-10%). Voor het gebruik in het laatste jaar en de laatste maand zijn de verschillen tussen vwo-leerlingen en andere schoolniveaus niet significant.

Geen verschillen in cannabisgebruik tussen scholieren met Nederlandse en niet-Nederlandse herkomst  

Het percentage scholieren dat ooit cannabis heeft gebruik lijkt iets hoger onder scholieren met een niet-Nederlandse herkomst (9,7%) dan onder scholieren met een Nederlandse herkomst (8,0%). Maar dit verschil is niet significant. Ook voor het laatste-jaar- en laatste-maand-gebruik zijn de verschillen tussen beide herkomstgroepen niet significant.

Cannabisgebruik verschilt per regio en per gemeente

Uit de Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 blijkt dat er regionale en lokale verschillen zijn in het gebruik van cannabis onder scholieren (onderzoek is alleen uitgevoerd in leerjaar 2 en 4).

Per GGD (Gemeentelijke of Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst)-regio varieert het percentage ooitgebruikers van 7,1% (GGD Hart voor Brabant) tot 12,5% (GGD Kennemerland). Per gemeente varieert het percentage jongeren dat ooit cannabis heeft gebruikt van 2,7% (gemeente Urk) tot 20,0% (gemeente Waterland).

Meer informatie over de onderzoeken op deze pagina 

Kerncijfers jongeren: Leefstijlmonitor

Cijfers over middelengebruik worden gerapporteerd op de website ScholierenMonitor. De cijfers zijn afkomstig uit het Peilstationsonderzoek dat elke vier jaar wordt herhaald. Daarnaast zijn voor een aantal kerngegevens cijfers gebruikt van het HBSC-onderzoek uit 2017 en 2021. Beide onderzoeken zijn onderdeel van de Leefstijlmonitor en leveren landelijk representatieve cijfers voor 12-16-jarige scholieren van het regulier voortgezet onderwijs (vmbo, havo, vwo). De HBSC-studie en het Peilstationsonderzoek wisselen elkaar om de twee jaar af. Sinds 2017 worden de onderzoeksmethoden en analyses van beide studies zo goed mogelijk op elkaar afgestemd, waardoor we de kerncijfers over de jaren heen goed met elkaar kunnen vergelijken. Deze kerncijfers worden daarnaast om de vier jaar aangevuld met verdiepende gegevens over middelengebruik die zijn uitgevraagd in het Peilstationsonderzoek. De meest recente cijfers komen uit het Peilstationsonderzoek uit 2023 ​[1]​.

Hoe is het Peilstationsonderzoek onderzoek uitgevoerd?

De gegevens zijn verzameld met behulp van een anonieme vragenlijst (sinds 2015 digitaal). De vragenlijst is klassikaal afgenomen. In totaal deden 6.974 scholieren (12 t/m 16 jaar) uit alle leerjaren van het vmbo, havo en vwo mee

Methodewijzigingen 2023

In 2023 is de dataverzameling van het Peilstationsonderzoek in het voortgezet onderwijs op enkele onderdelen anders uitgevoerd dan in eerdere jaren. Zo vond voor leerjaar 2 en 4 een samenwerking plaats met de GGD: in de klassen die meededen met de Gezondheidsmonitor (GM) Jeugd, kreeg één willekeurige leerling per twee klassen de vragenlijst van het Peilstationsonderzoek. De andere leerlingen kregen de vragenlijst van de GM Jeugd. De vragenlijstafname in leerjaar 2 en 4 vond plaats onder begeleiding van de leerkracht, er was géén getrainde onderzoeksassistent aanwezig. Daarnaast was het in 2023 voor het eerst mogelijk om de vragenlijst op een smartphone in te vullen. Om deze reden is een aantal vragen op een andere manier weergegeven in de vragenlijst. Het is moeilijk in te schatten in welke mate de methodeveranderingen invloed hebben gehad op de resultaten van het onderzoek. Met name het relatief grote aantal missende gegevens in leerjaar 2 en 4 kan van invloed zijn geweest op de schattingen van het middelengebruik. Vergelijkingen tussen 2023 en eerdere jaren moeten daarom voorzichtig worden geïnterpreteerd.

Regionale en lokale cijfers: Gezondheidsmonitor Jeugd

Regionale en lokale cijfers over cannabisgebruik worden verzameld in de Gezondheidsmonitor (GM) Jeugd van de GGD’en en het RIVM. Iedere vier jaar worden gegevens verzameld over de gezondheid, het welzijn en de leefstijl van jongeren. De meest recente cijfers komen uit 2023 ​[2]​.

Hoe is de Gezondheidsmonitor Jeugd uitgevoerd?

In 2023 is de Gezondheidsmonitor Jeugd uitgevoerd in alle 25 GGD-regio’s. In alle GGD-regio’s werden alle middelbare scholen uitgenodigd om mee te doen. De gegevens zijn verzameld met behulp van een anonieme digitale vragenlijst. In totaal deden 188.421 leerlingen uit leerjaar 2 en 4 van 885 scholen van het regulier voortgezet onderwijs mee.

Aanvullende informatie

Bronnen

  1. 1.
    Rombouts M, Morren K, Van Dorsselaer S, Tuithof M, Monshouwer K. Peilstationsonderzoek Scholieren 2023. [Internet]. Trimbos-instituut; 2024. Available from: https://cijfers.trimbos.nl/scholierenmonitor/scholierenmonitor
  2. 2.
    GGD’en, RIVM. Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 [Internet]. 2024. Available from: https://statline.rivm.nl/#/RIVM/nl/dataset/50131NED/table?ts=1716872576764

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2024. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.

In deze paragraaf:

Start met typen en klik op zoeken

Accessibility by WAH