3.2.1 Cannabisgebruik onder volwassenen

Hoeveel volwassenen gebruiken cannabis?

In het kort: In 2023 had bijna een kwart van de volwassenen ooit cannabis gebruikt, 7,6% gebruikte cannabis in het laatste jaar en 4,9% in de laatste maand. Daarnaast gebruikte 1,4% van de volwassenen cannabis dagelijks of bijna dagelijks. Het gebruik van cannabis komt het meest voor onder mannen, jongvolwassenen, hoogopgeleiden, volwassenen met een herkomst binnen Europa (excl. NL), volwassenen die wonen in (zeer) sterk stedelijke gebieden en niet-werkenden.

Ongeveer één op de dertien volwassenen gebruikte in het laatste jaar cannabis

In 2023 had bijna een kwart (24,3%) van de volwassenen ooit cannabis (hasj of wiet) gebruikt. Dat komt neer op 3,4 miljoen volwassenen. Door 7,6% van de volwassenen werd in het laatste jaar cannabis gebruikt en 4,9% gebruikte in de laatste maand. Tot slot gebruikte 1,4% van de volwassenen cannabis dagelijks of bijna dagelijks. Cannabis is daarmee de meest gebruikte drug onder volwassenen.

Meer mannen dan vrouwen gebruiken cannabis

In 2023 was het cannabisgebruik in het laatste jaar ruim twee keer zo hoog onder mannen (10,8%) als onder vrouwen (4,5%). Ook het gebruik ooit in het leven, in de laatste maand en het (bijna) dagelijks gebruik was hoger onder mannen dan onder vrouwen.

Cannabisgebruik komt het meest voor onder jongvolwassenen

In 2023 had ongeveer een vijfde van de 18-29-jarigen in het laatste jaar cannabis gebruikt. In de oudere leeftijdsgroepen lag het gebruik lager. Het gebruik ooit in het leven was het hoogst onder 20-39-jarigen, het laatste-maand-gebruik was het hoogst onder 18-39-jarigen. Het (bijna) dagelijks gebruik was het hoogst onder 20-24-jarigen (verschil met 25-39-jarigen niet statistisch significant).

Cannabisgebruikers zijn gemiddeld 32,5 jaar oud

De gemiddelde leeftijd van de volwassenen die in het laatste jaar cannabis hebben gebruikt was 32,5 jaar (SD = 12,8) in 2023.

In de LSM-A 2022 is aan de laatste-jaar-gebruikers gevraagd hoe oud zij waren toen zij voor het eerst cannabis gebruikten. De gemiddelde startleeftijd was 19,2 jaar (SD = 6,8).

Cannabisgebruik in het laatste jaar komt het meest voor onder hoogopgeleiden, (bijna) dagelijks gebruik komt het meest voor onder laagopgeleiden

In 2023 was het cannabisgebruik in het laatste jaar hoger onder hoogopgeleiden (8,9%) dan onder middelbaar opgeleiden (7,3%) en laagopgeleiden (5,7%). Het gebruik ooit in het leven was het hoogst onder hoogopgeleiden en het laagst onder laagopgeleiden. Het gebruik ooit in het leven onder middelbaar opgeleiden zat daartussen in.

Het gebruik in de laatste maand was ongeveer gelijk onder hoog-, middelbaar- en laagopgeleiden. Het (bijna) dagelijks gebruik was onder hoogopgeleiden juist lager dan onder laagopgeleiden. Het (bijna) dagelijks gebruik onder middelbaar opgeleiden verschilde niet statistisch significant van de andere opleidingsniveaus.

Cannabisgebruik komt het meest voor onder volwassenen met een Europese herkomst (excl. NL)

In 2023 was het cannabisgebruik in het laatste jaar hoger onder volwassenen met een Europese herkomst (excl. NL) (12,6%) dan onder volwassenen met een Nederlandse (6,8%) of niet-Europese herkomst (8,4%). Hetzelfde geldt voor het ooitgebruik.

Het gebruik in de laatste maand en het (bijna) dagelijks gebruik was hoger onder volwassenen met een Europese (excl. NL) of niet-Europese herkomst dan onder volwassenen met een Nederlandse herkomst.

Cannabisgebruik komt het meest voor onder volwassenen die wonen in (zeer) sterk stedelijke gebieden

In 2023 was het cannabisgebruik in het laatste jaar hoger onder volwassenen in (zeer) sterk stedelijke gebieden (9,5%) dan onder volwassenen in matig stedelijke gebieden (5,3%) en weinig/niet stedelijke gebieden (5,1%). Dit geldt ook voor het gebruik ooit in het leven, in de laatste maand en het (bijna) dagelijks gebruik.

Cannabisgebruik komt meer voor onder niet-werkenden dan onder werkenden

Het percentage dat in het laatste jaar cannabis heeft gebruikt is hoger onder niet-werkenden (10,5%) dan onder werkenden (8,3%). Dit blijkt uit aanvullende analyses die zijn gepubliceerd in een aparte publicatie over middelengebruik en werk ​[1]​. Hiervoor zijn de gegevens gebruikt van de LSM-A van het peiljaar 2022.

Cannabisgebruik verschilt per regio

Het percentage gebruikers van cannabis is niet gelijk verdeeld over Nederland. Dit blijkt uit de gezamenlijke Gezondheidsmonitor van de GGD’en, het CBS en het RIVM die van 2017 tot en met 2019 is uitgevoerd onder volwassenen van 18 jaar en ouder ​[2]​​​.

In de GGD-regio Amsterdam is het percentage volwassenen dat aangeeft in de afgelopen 12 maanden cannabis te hebben gebruikt, significant het hoogst (16,9%). In de GGD-regio’s Noord- en Oost-Gelderland, Zuid-Holland Zuid, Twente, Zeeland en Gelderland-Midden is het percentage volwassenen dat in de voorgaande 12 maanden cannabis gebruikte, significant lager (minder dan 5%) dan in de rest van Nederland. In de periode 2017-2019 geeft gemiddeld 7,3% van de volwassenen aan in de afgelopen 12 maanden voorafgaand aan de gezondheidsenquête cannabis te hebben gebruikt.

Ook uit de GGD Corona Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen die wordt gehouden onder 16-25-jarigen blijkt dat er regionale verschillen zijn in het gebruik van cannabis ​[3]​​.

In 2022 had 8,9% van de 16-25-jarigen in de GGD-regio Limburg-Noord in de afgelopen vier weken cannabis gebruikt, in de GGD-regio Amsterdam lag dit percentage ruim twee keer zo hoog (22,6%).

In 2022 analyseerde het EMCDDA gegevens van rioolwateranalyses uit 156 Europese steden, waaronder Amsterdam, Utrecht en Eindhoven​. De resultaten worden in § 3.5.1 beschreven, ook deze resultaten suggereren dat er regionale verschillen zijn in het gebruik van cannabis. Het is echter nog onduidelijk in hoeverre rioolwateranalyses gebruikt kunnen worden om een goede vergelijking te maken van het cannabisgebruik in verschillende regio’s (zie Bijlage B7) ​[4]​​.

Aanvullende informatie

Bronnen

1. 1.

   Tuithof M, Blokland M, Sannen A. Alcohol, drugs, medicijnen (ADM) en werk. Werkend Nederland in 2022. Utrecht: Trimbos-instituut;
2. 2.

   Volksgezondheidenzorg.info. Cannabisgebruik 2017-2019: Per GGD-regio, bevolking 18 jaar of ouder: 15-10-2020 [Internet]. 2020. Available from: https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/drugsgebruik/regionaal-internationaal/regionaal#node-cannabisgebruik-volwassenen-ggd-regio
3. 3.

   GGD’en en RIVM. Corona Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen 2022 [Internet]. 2023. Available from: https://www.vzinfo.nl/drugsgebruik/regionaal/jongvolwassenen
4. 4.

   EMCDDA. Wastewater analysis and drugs — a European multi-city study: Page last updated: March 2022 [Internet]. 2022. Available from: https://www.emcdda.europa.eu/publications/html/pods/waste-water-analysis_en#source-data