Hoeveel studenten gebruiken nicotineproducten?  

In het kort: Eén op de vijf (20,2%) mbo-studenten van 16 jaar en ouder gebruikte in 2023 dagelijks één of meerdere nicotineproducten (sigaretten, vape, nicotinezakjes of verhitte tabak). Vergeleken met 2015 is het dagelijks roken onder 16-18-jarige mbo-studenten gedaald, terwijl het dagelijks vapen is toegenomen. In 2023 rookte ruim één op de twintig (6%) hbo- en universiteitsstudenten van 16 jaar en ouder dagelijks sigaretten of shag. Minder studenten vapen dagelijks of regelmatig (4%) of gebruiken snus (1%). Tussen 2021 en 2023 is het dagelijks roken onder hbo- en universiteitsstudenten licht gedaald, terwijl het dagelijks of regelmatig vapen is toegenomen.

Snel naar:
Mbo-studenten
Hbo- en universiteitsstudenten

Hoeveel mbo-studenten gebruiken nicotineproducten? 

Eén op de vijf mbo-studenten gebruikt dagelijks één of meerdere nicotineproducten

In 2023 gebruikte bijna zes op de tien (58,0%) mbo-studenten van 16 jaar en ouder ooit één of meerdere nicotineproducten (sigaretten, vape/e-sigaret, nicotinezakjes of verhitte tabak), één op de vijf (20,2%) deed dit dagelijks ​[1]​.

Meer dan helft (50,5%) van de mbo-studenten had in 2023 ooit sigaretten gerookt, bijna één derde (31,5%) had in de laatste maand gerookt en één op de zes (16,0%) rookte dagelijks. Van de studenten die dagelijks roken, gebruikte meer dan de helft (50,1%) ook dagelijks een vape.

Bijna de helft (46,5%) van de mbo-studenten had in 2023 ooit een vape gebruikt, en kwart (24,4%) had in de laatste maand gevapet en 7,7% vapete dagelijks. Van de mbo-studenten die dagelijks vapen, rookte bijna een kwart (24,3%) ook dagelijks sigaretten.

Ongeveer één op de negen (11,6%) de mbo-studenten had in 2023 ooit nicotinezakjes gebruikt en 1,2% deed dit dagelijks.

Eén op de dertien (7,7%) mbo-studenten had in 2023 ooit verhitte tabak gebruikt en 0,9% deed dit dagelijks.

Jongens roken vaker dagelijks sigaretten dan meisjes; meisjes vapen vaker dan jongens

Het percentage mbo-studenten dat dagelijks sigaretten rookt was hoger onder jongens (18,2%) dan onder meisjes (13,6%). Er waren geen verschillen tussen jongens en meisjes in het percentage dat ooit of in de laatste maand had gerookt ​[1]​.

Het percentage mbo-studenten dat dagelijks vapet was hoger onder meisjes (8,7%) dan onder jongens (6,7%). Dit geldt ook voor het vapen ooit in het leven en in de laatste maand.

Het percentage mbo-studenten dat dagelijks nicotinezakjes gebruikt was hoger onder jongens (1,9%) dan onder meisjes (0,5%). Dit geldt ook voor het gebruik ooit in het leven.

Het percentage mbo-studenten dat dagelijks verhitte tabak gebruikt verschilde niet tussen jongens en meisjes. Dit geldt ook voor het gebruik ooit in het leven.

Mbo-studenten van 18 jaar en ouder roken vaker dan 16-jarigen; geen duidelijke verschillen in het gebruik vape en van nicotinezakjes.

Het percentage mbo-studenten dat ooit heeft gerookt en dagelijks rookt was lager onder 16-jarigen dan onder studenten van 18 jaar en ouder ​[1]​.

Er waren geen duidelijke verschillen te zien in het gebruik van een vape (ooit, in de laatste maand, dagelijks) tussen de verschillende leeftijden.

Er waren geen verschillen in het gebruik van nicotinezakjes tussen de verschillende leeftijden.

Het percentage mbo-studenten dat dagelijks verhitte tabak gebruikt verschilde niet tussen de verschillende leeftijden. Dit geldt ook voor het gebruikt ooit in het leven.

Roken en vapen is hoger onder 16-jarige mbo-studenten dan onder vo-leerlingen van dezelfde leeftijd; 17-jarige mbo-studenten roken en vapen vaker dagelijks dan vo-leerlingen van dezelfde leeftijd

Het roken van sigaretten ooit in het leven was onder 16-jarige mbo-studenten hoger dan onder leerlingen van het voortgezet onderwijs van dezelfde leeftijd. Dit geldt ook voor het roken in de laatste maand en dagelijks roken. Ook het vapen (ooit, laatste maand, dagelijks) was onder 16-jarige mbo-studenten hoger dan onder leerlingen van het voortgezet onderwijs van dezelfde leeftijd ​[1]​.

Er waren geen verschillen in het roken of vapen ooit in het leven of in de laatste maand tussen 17-jarige mbo-studenten en 17-jarige leerlingen van het voortgezet onderwijs. Dagelijks roken en dagelijks vapen was onder 17-jarige mbo-studenten wel hoger dan onder leeftijdsgenoten van het voortgezet onderwijs.

Drie op de zeven dagelijkse rokers heeft een serieuze stoppoging ondernomen

Van de mbo-studenten die ten minste één keer per week roken, had in 2023 de helft (50,3%) weleens een stoppoging ondernomen. Onder de dagelijkse rokers was dit 48,7%. Bijna negen op de tien (88,1%) dagelijkse rokers die een stoppoging hadden ondernomen, heeft de stoppoging 24 uur of langer volgehouden, dit wordt ook wel een ‘serieuze’ stoppoging genoemd. Dit betekent dat van alle dagelijkse rokers drie op de zeven (42,9%) een serieuze stoppoging heeft ondernomen ​[1]​.

Dagelijks roken tussen 2015 en 2023 gedaald; dagelijks vapen gestegen

Vergeleken met de vorige meting in 2021 is het percentage rokers (ooit, laatste maand, dagelijks) onder mbo-studenten van 16-18 jaar in 2023 niet significant veranderd. Ook vergeleken met de eerste meting 2015 is het percentage rokers ooit in het leven en in de laatste maand in 2023 ongeveer gelijk gebleven. Het percentage mbo-studenten dat dagelijks rookt is tussen 2015 en 2023 gedaald van 21,5% naar 13,5%. Deze daling deed zich alleen voor onder 17-jarigen (2015: 20,3%; 2023: 13,8%) en 18-jarigen (2015: 26,5%; 2023: 16,2%) ​[1]​.

Tussen 2021 en 2023 is het percentage mbo-studenten van 16 t/m 18 jaar dat ooit heeft gevapet gestegen van 39,1% naar 46,9%. Het percentage mbo-studenten dat dagelijks vapet is gestegen van 1,2% in 2021 naar 8,1% in 2023. Vergeleken met 2015 is het percentage mbo-studenten dat ooit heeft gevapet in 2023 ongeveer gelijk gebleven. Het dagelijks vapen is in deze periode gestegen van 0,5% naar 8,1%.

Deze trendgegevens zijn berekend voor 16-18-jarigen en wijken daarom af van de hierboven genoemde percentages over alle mbo-studenten van 16 jaar en ouder. Het gebruik van een vape in de laatste maand is voor het eerst uitgevraagd in 2023, daarom zijn er nog geen trendgegevens beschikbaar voor vapen in de laatste maand.

Meer dan de helft van de 16- en 17-jarigen rokende mbo-studenten koopt weleens zelf sigaretten

Sigaretten mogen niet verkocht worden aan minderjarigen, toch zei meer dan de helft van de 16-jarige (55,3%) en 17-jarige (55,4%) mbo-studenten die in de laatste maand hebben gerookt, weleens zelf sigaretten te kopen. Dit is een stijging vergeleken met 2021 toen 38,0% van de 16-jarige en 44,1% van de 17-jarige rokers weleens sigaretten kocht ​[1]​.

In 2023 werden de supermarkt, benzinepomp en snackbar vaak genoemd als plekken waar minderjarige (16 en 17 jaar) mbo-studenten sigaretten kochten. Studenten van 18 jaar en ouder kochten ook het vaakst sigaretten bij de supermarkt, gevolgd door een tabakswinkel en de snackbar.

Regionale gegevens over het roken onder mbo-studenten

In 2021 is vragenlijstonderzoek gedaan onder mbo-studenten in Amsterdam. In 2021 had 43,2% van de Amsterdamse mbo-studenten van 16 jaar en ouder ooit gerookt. Bijna een derde (31,1%) rookte in het laatste jaar en 23,7% in de laatste maand. Ruim één op de tien (11,8%) rookte dagelijks ​[2]​. Zie: Antenne Amsterdam 2021.

Hoeveel studenten van het hbo en de universiteit gebruiken nicotineproducten? 

Ruim één op de twintig hbo- en universiteitsstudenten rookt dagelijks; minder studenten vapen of gebruiken snus

In 2023 gaf ruim één op de twintig (6%) studenten van het hbo en de universiteit (wo) van 16 jaar en ouder aan dagelijks sigaretten of shag te roken. 3% rookte regelmatig maar niet elke dag en 10% rookte niet regelmatig. Eén op de tien (10%) had ooit gerookt, maar nu niet meer ​[3]​.

Eén op de vijfentwintig (4%) studenten van het hbo en de universiteit van 16 jaar en ouder gaf aan dagelijks of regelmatig te vapen. 8% vapete niet regelmatig en ongeveer één op de zeven (15%) had ooit gevapet, maar nu niet meer.

Eén op de honderd (1%) studenten van het hbo en de universiteit van 16 jaar en ouder gaf aan snus te gebruiken, variërend van onregelmatig tot elke dag. Eén op de vijfentwintig (4%) had ooit snus gebruikt, maar nu niet meer.

Vanwege de lage respons (in 2023 6,5% van het totaal aantal studenten van de 24 deelnemende instellingen), geven deze cijfers een indicatie van middelengebruik, maar kunnen ze niet worden gezien als precieze schattingen van het gebruik in de totale studentenpopulatie (zie ook: Meer informatie over de onderzoeken op deze pagina).

Dagelijks roken en dagelijks of regelmatig vapen komt in sommige groepen hbo- en universiteitsstudenten meer voor dan in andere groepen

De kans op dagelijks roken onder hbo- en universiteitsstudenten was groter onder 22-25-jarigen, 26-29-jarigen en 30-plussers dan onder 16-21-jarigen (respectievelijk 8%, 10% en 8% versus 4%), onder internationale studenten dan onder studenten zonder migratieachtergrond (10% versus 5%), onder studenten van het wo dan onder studenten van het hbo (5% versus 7%). Er werden ook significante verschillen gevonden tussen mannen en vrouwen en tussen studenten met een migratieachtergrond en studenten zonder migratieachtergrond, maar deze worden omschreven als ‘heel klein / niet betekenisvol’. Er waren geen verschillen in dagelijks roken naar opleidingsvorm (voltijd, niet-voltijd) ​[3]​.

De kans op dagelijks of regelmatig vapen onder hbo- en universiteitsstudenten was groter onder 16-21-jarigen dan onder 30-plussers (4% versus 2%), onder studenten met een migratieachtergrond en internationale studenten dan onder studenten zonder migratieachtergrond (respectievelijk 4% en 8% versus 3%) en onder hbo-studenten dan onder universiteitsstudenten (5% versus 3%). Er waren geen verschillen in dagelijks of regelmatig vapen naar geslacht (man, vrouw, anders) en opleidingsvorm (voltijd, niet-voltijd).

Dagelijks roken onder hbo- en universiteitsstudenten is tussen 2021 en 2023 licht gedaald; dagelijks of regelmatig vapen is toegenomen 

Vergeleken met de eerste meting in 2021 is het percentage hbo- en universiteitsstudenten dag dagelijks rookt in 2023 licht gedaald (van 8% naar 6%), maar dit verschil wordt omschreven als ‘heel klein / niet betekenisvol’. Dagelijks of regelmatig vapen is in deze periode toegenomen van 1% naar 4% ​[3]​. 

Aanvullende informatie

Bronnen

1. 1.

   K. Morren, S. Van Dorsselaer, K. Monshouwer. Factsheet: Middelengebruik onder mbo-studenten 2023. Trimbos-instituut; 2024.
2. 2.

   Benschop A, Nabben T. Antenne Amsterdam 2021: Trends in gebruik van alcohol, tabak, cannabis en andere drugs. Amsterdam: Hogeschool van Amsterdam; 2022.
3. 3.

   Nuijen J, Verweij A, Dopmeijer J, Van Wamel A, Schouten F, Buijs M, et al. Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs 2023. RIVM en Trimbos-instituut; 2023.