Accessibility by WAH
Slaap- en kalmeringsmiddelen
Home ❯ Slaap- en kalmeringsmiddelen ❯ 10.0 Laatste feiten en trends

10.0 Laatste feiten en trends

Wijzigingsdatum: 12 | 02 | 2025

Volwassenen

Gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen met en (ook) zonder recept (2022)

9,6% met/zonder recept
3,6% (ook) zonder recept

12,7% met/zonder recept
4,5% (ook) zonder recept

6,4% met/zonder recept
2,7% (ook) zonder recept

Lees meer…
  • In 2022 heeft 9,6% van de volwassenen in het laatste jaar slaap- en kalmeringsmiddelen gebruikt, dat zijn 1,3 miljoen mensen. 490 duizend mensen (3,6%) van hen deden dat (ook) zonder recept. Lees meer…
  • Het percentage volwassenen dat in het laatste jaar slaap- en kalmeringsmiddelen daalde tussen 2016 en 2022. Het gebruik zonder recept steeg ook. Lees meer…
  • Meer vrouwen gebruiken slaap- en kalmeringsmiddelen dan mannen. Lees meer…
  • Van de 50-plussers heeft in 2022 ongeveer een op de vijf ooit slaap- of kalmeringsmiddelen gebruikt (21,4%), vergeleken met 14,1% onder de 18-29-jarigen en 17,7% onder de 30-49-jarigen. Lees meer…
  • Van de laatste-jaar-gebruikers van slaap- of kalmeringsmiddelen van 18 jaar en ouder had 41,9% in 2022 wekelijks gebruikt. Lees meer…
  • Er zijn indicaties dat, van de gebruikers van slaapmedicatie, 62% langer dan twee jaar deze middelen had gebruikt. Lees meer…
  • In 2019 is het aantal verstrekkingen van benzodiazepinen opnieuw gedaald. Lees meer…

Jongeren en jongvolwassenen

Voortgezet onderwijs
15-16 jaar
ooit (2019)

11,% met recept
8,3% zonder recept

Studenten
≥16 jaar
laatste jaar (2023)

6,3% zonder recept (mbo)
3% zonder recept (hbo & wo)

Uitgaanders
16-35 jaar
laatste jaar (2023)

4,1% zonder recept

Lees meer…
  • Het percentage scholieren dat ooit slaap- of kalmeringsmiddelen (met en zonder recept) gebruikte schommelde tussen 2011 en 2019. Lees meer…
  • In 2023 gebruikte ongeveer één op de vijftien (6,3%) mbo-studenten en ongeveer één op de drieëndertig (3%) hbo– en universiteitsstudenten van 16 jaar en ouder slaap- en kalmeringsmiddelen zonder doktersvoorschrift in het laatste jaar. Het laatste-jaar-gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen zonder doktersvoorschrift onder hbo- en universiteitsstudenten is tussen 2021 en 2023 licht gedaald. Er zijn nog geen trendgegevens beschikbaar voor mbo-studenten. Lees meer…
  • Slaap- en kalmeringsmiddelen zijn, na ADHD-middelen, de meest gebruikte medicijnen zonder doktersrecept onder uitgaanders. Ook designer benzodiazepinen (zoals bromazolam, etizolam, pyrazolam) worden onder uitgaanders gebruikt. Lees meer…
  • Er is nog weinig onderzoek gedaan naar het gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen onder kwetsbare jongeren. Er zijn signalen dat het gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen zonder recept onder sommige groepen kwetsbare jongeren voorkomt. Lees meer…

Internationale vergelijking

Lees meer…
  • Er zijn geen cijfers waarmee het gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen onder volwassenen goed vergeleken kan worden tussen verschillende landen. Lees meer…
  • Het percentage 15-16-jarige scholieren dat ooit slaap- of kalmeringsmiddelen had gebruikt, met of zonder recept van een arts, lag in 2019 in Nederland boven het Europees gemiddelde. Lees meer…

Hulpvraag en incidenten

Lees meer…
  • In 2023 werden er ruim 1.500 mensen behandeld in de verslavingszorg voor medicatieproblematiek, waarvan het merendeel (81%) voor slaap- en kalmeringsmiddelen. Dit is ongeveer 5% van het totaal aantal cliënten in behandeling in de verslavingszorg voor drugsproblematiek. Het aantal en het aandeel medicatiecliënten in de verslavingszorg steeg in de periode 2018-2023. De stijging deed zich vooral voor onder cliënten met problematiek met sedativa en benzodiazepinen. Lees meer…
  • Er zijn geen landelijke gegevens bekend over het aantal incidenten met slaap- en kalmeringsmiddelen. Bij het NVIC worden er in de categorie humane geneesmiddelen relatief veel informatieverzoeken gedaan voor slaap- en kalmeringsmiddelen, het gaat met name om lorazepam, oxazepam, temazepam en diazepam. Het is niet bekend of het hierbij om voorgeschreven (op recept) of om oneigenlijk gebruik gaat. Lees meer…

Sterfte

Lees meer…
  • In de Doodsoorzakenstatistiek van het CBS werden in 2022 in totaal 53 sterfgevallen geregistreerd waarbij het gebruik van slaap- of kalmeringsmiddelen de doodsoorzaak was. Het merendeel van de gevallen (94%) betrof suïcides. Lees meer…

Aanvullende informatie

Hoe te verwijzen

    Nationale Drug Monitor, editie 2025. Slaap- en kalmeringsmiddelen 10.0 Laatste feiten en trends - Nationale Drug Monitor. https://www.nationaledrugmonitor.nl/slaapenkalmeringsmiddelen-laatste-feiten-en-trends/. Geraadpleegd op: 3 april 2025. Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.

Start met typen en klik op zoeken